Đàn nguyệt là một loại nhạc cụ ngoài độc tấu hoặc hòa tấu cùng với dàn nhạc hiện đại, nó còn có vị trí quan trọng trong dàn nhạc truyền thống, như: Cải lương, chèo, tuồng, nhạc Huế và dân ca các vùng miền, nhưng trong hát Chầu văn, đàn nguyệt không thể thiếu. | TRAO ĐỔI - NGHIÊN CỨU PHƯƠNG PHÁP ĐỆM ĐÀN NGUYỆT TRONG HÁT CHẦU VĂN ThS. Phạm Ngọc Đỉnh1 Đặng Thanh Tăng2 Tóm tắt Đàn nguyệt là một loại nhạc cụ ngoài độc tấu hoặc hòa tấu cùng với dàn nhạc hiện đại nó còn có vị trí quan trọng trong dàn nhạc truyền thống như cải lương chèo tuồng nhạc Huế và dân ca các vùng miền nhưng trong hát Chầu văn đàn nguyệt không thể thiếu. Tuy nhiên đệm đàn nguyệt cho hát Chầu văn là một công việc không dễ đòi hỏi người đàn không chỉ có tay đàn giỏi mà còn phải có ngón nghề riêng mới thực hiện thành công được. Từ khóa đàn nguyệt độc tấu đệm đàn hát Chầu văn nhạc truyền thống. 1. Đôi điều về nghệ thuật hát Chầu văn Hát Chầu văn còn gọi là hát Văn hay hát Bóng là âm nhạc tín ngưỡng của người Việt. Hát Văn có xuất xứ ở vùng đồng bằng Bắc Bộ các trung tâm của hát Văn xưa là Nam Định và một số vùng quanh Hà Nội. Thời kỳ thịnh vượng nhất của hát Văn là cuối thế kỉ 19 đầu thế kỉ 20. Vào thời gian này thường có các cuộc thi hát để chọn người giỏi hát cung văn. Ở Việt Nam bằng cách sử dụng âm nhạc mang tính tâm linh với lời văn chau truốt nghiêm trang hát Văn được coi là hình thức ca hát mang ý nghĩa chầu Thánh hay còn được biết là tín ngưỡng thờ Mẫu - tín ngưỡng Tứ phủ 2 . Các hình thức lễ nhạc trong nghi thức hầu đồng của tín ngưỡng Tứ phủ được gọi chung là nghi lễ Chầu văn. Trong đó bản văn Cô Đôi Thượng Ngàn được sử dụng rộng rãi được đón nhận như một món ăn tinh thần của nhiều tầng lớp được tái hiện nhiều trên sân khấu chuyên nghiệp ngày nay. Tương truyền cô Đôi Thượng Ngàn vốn là con Vua Đế Thích trên Thiên Cung được phong là Sơn Tinh Công Chúa và được ra vào hầu cận bên Vua Mẫu trong điện ngọc nơi tiên cảnh. Về sau cô được giáng sinh xuống trần ở đất Ninh Bình làm con gái một chúa đất ở chốn sơn lâm. Cô Đôi rất xinh đẹp da trắng tóc xanh mượt mà mặt tròn lưng ong thon thả. Sau này cô đi theo hầu Đức Diệu Tín Thuyền Sư Lê Mại Đại Vương mẫu Thượng Ngàn bà Chúa Sơn Trang học đạo phép để giúp dân. Sau khi trở về thiên cung cô được theo hầu cận .
