Hệ thống đền thờ thần ở Thanh Hóa vốn là chủ đề hấp dẫn không chỉ đối với giới nghiên cứu nghệ thuật mà còn đối với các nhà sử học. Mỗi đền thờ, thông qua quá trình hình thành, tồn tại và phát triển, đều có những “câu chuyện lịch sử”. Giá trị của hệ thống di tích đền thờ được nhìn nhận dưới nhiều chiều khác nhau, nổi bật là giá trị văn hóa - nghệ thuật, giá trị tâm linh và giá trị lịch sử. | NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI ĐỀN THỜ THẦN Ở THANH HÓA NƠI LƢU GIỮ NHỮNG GIÁ TRỊ VỀ TƢ LIỆU LỊCH SỬ TS. Lê Ngọc Tạo Tóm tắt Hệ thống đền thờ thần ở Thanh Hóa vốn là chủ đề hấp dẫn không chỉ đối với giới nghiên cứu nghệ thuật mà còn đối với các nhà sử học. Mỗi đền thờ thông qua quá trình hình thành tồn tại và phát triển đều có những câu chuyện lịch sử . Giá trị của hệ thống di tích đền thờ được nhìn nhận dưới nhiều chiều khác nhau nổi bật là giá trị văn hóa - nghệ thuật giá trị tâm linh và giá trị lịch sử. Trong công tác nghiên cứu lịch sử nếu biết đào sâu khai thác các thông tin gắn với di tích thì đây cũng là một nguồn tài liệu đáng quý cho sử học. Từ khóa đền thờ thần linh lịch sử Thanh Hóa Đặt vấn đề Trong tâm thức người Việt nói đến đền thờ là nói tới tín ngưỡng thờ một vị thần mang tính tâm linh thông qua một kiến trúc vật chất có tên là ngôi đền được lưu truyền từ xưa và còn hiện diện trong đời sống hôm nay. Trên thực tế tại Thanh Hóa trong khi rất nhiều loại hình di tích khác ít được hưng công tôn tạo thậm chí bị xóa sổ theo thời gian và nhận thức hạn chế của con người qua nhiều biến động thăng trầm của lịch sử thì ngôi đền vẫn được người dân chú trọng tôn tạo gửi gắm cầu mong những điều tốt lành. Theo nguồn tài liệu hiện lưu trữ tại Trung tâm Bảo tồn di sản tỉnh Thanh Hóa tính đến tháng 7 năm 2017 cả tỉnh Thanh Hóa có 822 di tích đã được xếp hạng trong đó có 01 di sản thế giới 03 di tích quốc gia đặc biệt 141 di tích quốc gia và 677 di tích cấp tỉnh. Trong tổng số 822 di tích đã nói có 245 ngôi đền không kể miếu nghè phủ. cũng có chức năng thờ thần trong đó có 01 di tích quốc gia đặc biệt và 30 di tích quốc gia. Như vậy số lượng đền thờ được nhân dân tôn vinh Nhà nước công nhận đã chiếm gần 1 3 số lượng di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh trên địa bàn toàn tỉnh. Điều đó nói lên giá trị nhiều mặt của đền thờ đặc biệt là giá trị về tư liệu lịch sử. Cùng với kết quả xếp loại đã được Nhà nước công nhận kết hợp với nhiều nguồn tư liệu khác nữa chúng ta có một bức .
