Mô hình mạng Bayes (Bayesian Networks) là mô hình ứng dụng lý thuyết xác suất biểu diễn mối quan hệ nhân quả giữa các dữ liệu, đặc biệt là các dữ liệu không chắc chắn. Mục tiêu của bài viết này là ứng dụng thử nghiệm mô hình mạng Bayes trong đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến diễn biến cửa sông (tập trung phân tích biến thiên độ rộng cửa sông). | Bài báo Khoa học Nghiên cứu áp dụng thử nghiệm mô hình mạng Bayes trong đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến diễn biến cửa sông Đà Diễn Hoàng Thu Thảo1 Trần Ngọc Anh1 2 Trần Kiều Hương3 1 Khoa Khí tượng Thủy văn và Hải dương học Trường Đại học Khoa học Tự nhiên Đại học Quốc gia Hà Nội htthao@ 2 Trung tâm Động lực học Thủy khí Môi trường Trường Đại học Khoa học Tự nhiên Đại học Quốc gia Hà Nội tranngocanh@ 3 Bộ Giáo dục và Đào tạo tkhuong@ Tác giả liên hệ htthaovnu@ Tel 84 982981994 Ban Biên tập nhận bài 26 1 2021 Ngày phản biện xong 18 3 2021 Ngày đăng bài 25 4 2021 Tóm tắt Mô hình mạng Bayes Bayesian Networks là mô hình ứng dụng lý thuyết xác suất biểu diễn mối quan hệ nhân quả giữa các dữ liệu đặc biệt là các dữ liệu không chắc chắn. Trên thế giới mô hình mạng Bayes đã được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực như y tế ngôn ngữ học sinh học môi trường. và thủy văn và tài nguyên nước. Mục tiêu của bài báo này là ứng dụng thử nghiệm mô hình mạng Bayes trong đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến diễn biến cửa sông tập trung phân tích biến thiên độ rộng cửa sông . Kết quả nghiên cứu cho thấy năng lượng sóng có vai trò ảnh hưởng đáng kể đến biến thiên cửa sông Đà Diễn đặc biệt là giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 4 và giai đoạn từ tháng 10 đến tháng 12 hàng năm là các giai đoạn gió mùa Đông Bắc chiếm ưu thế. Giai đoạn từ tháng 5 đến tháng 9 cửa sông Đà Diễn có sự ổn định hơn và không thấy rõ được sự tác động vượt trội của yếu tố nào trong giai đoạn này. Các kết quả của nghiên cứu này phù hợp với các nhận định trước đó về cửa sông Đà Diễn và cho thấy khả năng ứng dụng linh hoạt của mô hình mạng Bayes vào nghiên cứu về đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến diễn biến cửa sông nói riêng và trong lĩnh vực khí tượng thủy văn nói chung. Từ khóa Mạng Bayes Cửa sông Đà Diễn Độ rộng cửa sông Xác suất có điều kiện. 1. Mở đầu Mạng Bayes Bayesian Network BN là mô hình đồ họa xác suất để biểu diễn kiến thức về miền không chắc chắn trong đó mỗi nút của mạng tương
