Mục tiêu của nghiên cứu là xây dựng mô hình dự báo thông số BOD5 dựa trên hai mô hình nơ–ron nhân tạo là MLP và RBF tại hạ lưu sông Sài Gòn–Đồng Nai và đánh giá hiệu quả dự báo giữa hai mô hình. | TẠP CHÍ KHÍ TƯỢNG THỦY VĂN Bài báo khoa học Xây dựng mô hình dự báo BOD5 cho hạ lưu sông Sài Gòn Đồng Nai dựa trên các mạng nơ ron nhân tạo MLP và RBF Nguyễn Thị Diễm Thúy1 Phạm Thị Thảo Nhi2 Đoàn Thị Trúc Măn3 Đào Nguyên Khôi 4 1 Viện Môi trường và Tài nguyên Đại học Quốc gia nguyenthidiemthuyapag@ 2 Viện khoa học và Công nghệ tính toán ptthaonhi@ 3 Đài khí tượng thủy văn khu vực Nam bộ trucmandoan@ 4 Khoa Môi trường Trường Đại học Khoa học Tự nhiên Đại học Quốc gia dnkhoi@ Tác giả liên hệ nguyenthidiemthuyapag@ Tel. 84 968638978 Ban Biên tập nhận bài 11 3 2020 Ngày phản biện xong 3 4 2021 Ngày đăng bài 25 4 2021 Tóm tắt Nhu cầu oxy sinh hóa BOD là thông số chất lượng nước quan trọng để đánh giá mức độ ô nhiễm của nước trên các sông hồ. Tuy nhiên việc xác định nồng độ BOD 5 trong nước theo các phương pháp phân tích trong phòng thí nghiệm thường mất nhiều thời gian 5 ngày . Mục tiêu của nghiên cứu là xây dựng mô hình dự báo thông số BOD5 dựa trên hai mô hình nơ ron nhân tạo là MLP và RBF tại hạ lưu sông Sài Gòn Đồng Nai và đánh giá hiệu quả dự báo giữa hai mô hình. Bảy kịch bản được xây dựng dựa trên tương quan riêng phần giữa thông số BOD5 với các thông số chất lượng nước khác bao gồm COD DO TSS Coliform P PO43 T và N NH4 . Bộ dữ liệu bao gồm 08 thông số chất lượng nước theo tháng từ 2013 2018 và được chia thành hai phần theo tỷ lệ 75 25 phục vụ huấn luyện và kiểm tra các mô hình. Kết quả nghiên cứu cho thấy cả hai mô hình MLP và RBF đều có khả năng dự báo tốt BOD5 tại khu vực tuy nhiên mô hình RBF với 05 thông số đầu vào COD DO TSS Coliform P PO43 cho kết quả dự báo tốt nhất với NSE 0 855 R2 0 9 RMSE 0 529 cho quá trình huấn luyện và NSE 0 848 R2 0 865 RMSE 0 454 cho quá trình kiểm tra. Kết quả nghiên cứu này cũng là nền tảng phục vụ cho việc dự báo các thông số chất lượng nước khác cũng như dự báo ngắn hạn BOD5 trong khu vực nghiên cứu. Từ khóa Nhu cầu oxy sinh hóa Mô hình nơ ron nhân tạo MLP
