Bài viết giới thiệu những nét cơ bản trong hành lễ đại kỵ Phật Tổ Nội Đạo Tràng vốn đã và đang được ghi nhận trong tâm thức người dân, đồng thời vẫn được thực hành trên vùng đất đã sản sinh ra hiện tượng tín ngưỡng độc đáo có một không hai của người Việt. | TRAO ĐỔI - NGHIÊN CỨU HÀNH LỄ ĐẠI KỴ CỦA DÒNG NỘI ĐẠO TRÀNG Ở THANH HÓA Bùi Quang Thanh Tóm tắt . Nội Đạo Tràng là một hiện tượng tín ngưỡng độc đáo đã từng nổi tiếng khắp vùng đồng bằng Bắc Bộ. Chúng tôi đã có dịp điền dã trực tiếp tại vùng đất phát sinh ra sự kiện văn hóa tâm linh này là các xã Quảng Hải Quảng Lưu huyện Quảng Xương và Hoằng Long huyện Hoằng Hóa tỉnh Thanh Hóa. Trong bài viết này chúng tôi muốn giới thiệu những nét cơ bản trong hành lễ đại kỵ Phật Tổ Nội Đạo Tràng vốn đã và đang được ghi nhận trong tâm thức người dân đồng thời vẫn được thực hành trên vùng đất đã sản sinh ra hiện tượng tín ngưỡng độc đáo có một không hai của người Việt. Dòng Nội Đạo Tràng vốn và trước hết gắn chặt với sinh hoạt tín ngưỡng - tâm linh của 3 làng An Đông xã Quảng Hải nơi sinh ra Phật Tổ Nội Đạo Từ Minh xã Hoằng Long nơi tỏa nghiệp của Nội Đạo và Mậu Xương nơi Phật Tổ hóa thân . Ngoài ra trên đất Thanh Hóa còn có thể thấy ở nhiều nơi khác cũng lập đền - chùa để thờ Phật Tổ và các Thánh của Nội Đạo như các đền thờ ở Quảng Nham Quảng Xương Hoằng Khê Hoằng Hóa và hàng loạt di tích thờ tự của người Mường thuộc các huyện Bá Thước Mường Lát Thạch Thành Cẩm Thủy. Việc các cư dân người Mường lập đền - chùa thờ Phật Tổ Tam Thánh Nội Đạo và trong các ngày lễ kỵ các pháp sư Mường vẫn hành lễ bằng cách niệm chú bắt quyết múa xích kết hợp với cúng Mo . là những gợi mở khoa học lý thú cho vấn đề nghiên cứu sự tiếp biến văn hóa - tín ngưỡng dân gian giữa hai dân tộc anh em Mường - Việt Tìm hiểu các hoạt động nghi lễ có liên quan trực tiếp đến Nội Đạo Tràng ở 3 làng An Đông - Từ Minh - Mậu Xương chúng tôi nhận thấy. Tất cả đều có chung những ngày lễ kỵ sau đây. - Ngày 23 - 5 âm lịch. Giỗ bà vợ của Quỳnh Lâm Hầu Trần Ngọc Thích hiệu là Từ Ái không có tên húy người sinh ra Phật Tổ Trần Ngọc Lành. - Ngày 23 - 11 âm lịch. Giỗ cha của Phật Tổ là Quỳnh Lâm Hầu thời Lê Trung Hưng đã được làm quan trong triều . Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam Xin xem Bùi Quang Thanh quot .
