Ba triterpene 3β, 5α, 6β-trihydrosterol, ganoderic acid Z, chodrinllasterol đã được phân lập từ thân cây gấc Momordica cochinchinesis. Cấu trúc hóa học của các hợp chất này được xác định bằng các phương pháp phổ cộng hưởng từ nhân 1 chiều và 2 chiều cũng như kết hợp so sánh với tài liệu tham khảo. | TẠP CHÍ KHOA HỌC SỐ 4 2016 23 CÁC HỢP CHẤT TRITERPENE TỪ THÂN CÂY GẤC Momordica cochinchinesis Phạm V n Hoan1 1 Nguyễn Xuân Nhiệm2 Phạm V n Công3 Đinh Thị Hồng Minh4 1 Trường Đại học Thủ đô Hà Nội 2 Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam 3 Trường Đại học Tây Bắc 4 Học viện Y Dược học Cổ truyền Việt Nam Tóm tắt Ba triterpene 3β 5α 6β-trihydrosterol ganoderic acid Z chodrinllasterol đã được phân lập từ thân cây gấc Momordica cochinchinesis. Cấu trúc hóa học của các hợp chất này được xác định bằng các phương pháp phổ cộng hưởng từ nhân 1 chiều và 2 chiều cũng như kết hợp so sánh với tài liệu tham khảo. Từ khóa Momordica cochinchinesis Cucurbitaceae triterpene. 1. MỞ ĐẦU Gấc có tên khoa học là Momordica cochinchinesis Lour. Spreng thuộc họ bầu bí Cucurbitaceae bộ Violales chi Mƣớp đắng Momordica . Cây gấc leo khỏe chiều dài có thể đến 15 m. Thân cây có tiết diện góc. Lá gấc nhẵn thùy hình chân vịt ra từ 3 đến 5 dẻ dài 8-18 cm. Gấc là loài đơn tính khác gốc. Hoa sắc vàng quả hình tròn sắc xanh khi chín chuyển sang màu đỏ cam đƣờng kính khoảng 15 đến 20 cm 1 . Dầu gấc đƣợc dùng trong trƣờng hợp cơ thể cần vitamin A nhƣ trẻ con chậm lớn bệnh khô mắt quáng gà ngƣời kém ăn mệt mỏi. Dùng ngoài bôi vào vết thƣơng vết bỏng mau lên da non chóng lành. Ở Anh một số chuyên gia đã dùng vitamin A liều cao để chữa ung thƣ tuy có đạt kết quả nhƣng liều cao dễ gây biến chứng. Do vậy trong 10 năm gần đây ngƣời ta đã chuyển sang dùng β-caroten. Dầu gấc có tác dụng nhuận tràng dùng thích hợp cho ngƣời bị táo bón. Hạt gấc dùng để chữa mụn nhọt tràng nhạc lâu ngày không khỏi quai bị sƣng v tắc tia sữa trĩ lòi dom. Có nơi còn dùng hạt gấc chữa sốt rét. Rễ gấc có vị đắng tính mát có tác dụng trừ thấp nhiệt hoạt huyết lợi tiểu 1 . 1 Nhận bài ngày gửi phản biện và duyệt đăng ngày Liên hệ tác giả Phạm Văn Hoan Email hoanhoasp@ 24 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI Dầu gấc có hàm lƣợng β-caroten hay tiền vitamin A cao. Dƣới tác dụng của men carotenaza có .
