Bài viết thể hiện một c{i nhìn xuyên suốt đối với đa nghĩa thông qua việc chỉ các cách tiếp cận khác nhau đối với hiện tượng này – từ cách tiếp cận truyền thống cho đến cách tiếp cận mới mẻ của ngữ nghĩa học tri nhận; Thử nghiệm áp dụng cách tiếp cận mới của ngữ nghĩa học tri nhận (với mô hình phạm trù đường rọi của Lakoff) vào tìm hiểu một từ đa nghĩa trong tiếng Việt cũng là một nội dung của bài viết này. | TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ Trường Đại học Khoa học ĐH Huế Tập 14 Số 3 2019 MỘT CÁCH TIẾP CẬN MỚI ĐỐI VỚI HIỆN TƯỢNG ĐA NGHĨA Nguyễn Thị Thu Hà Khoa Ngữ văn Trường Đại học Khoa học Đại học Huế Email hanhphung1982@ Ngày nhận bài 4 6 2018 ngày hoàn thành phản biện 02 7 2018 ngày duyệt đăng 02 7 2019 TÓM TẮT Đa nghĩa l một phổ qu t ngữ nghĩa nhận được sự quan t m của giới nghiên cứu từ rất sớm v l một nội dung quan trọng trong c c gi o trình từ vựng học tiếng Việt. Tuy nhiên c c gi o trình thường chỉ dừng lại ở c ch tiếp cận truyền thống. B i b o thể hiện một c i nhìn xuyên suốt đối với đa nghĩa thông qua việc chỉ c c c ch tiếp cận kh c nhau đối với hiện tượng n y từ c ch tiếp cận truyền thống cho đến c ch tiếp cận mới mẻ của ngữ nghĩa học tri nhận thử nghiệm p dụng c ch tiếp cận mới của ngữ nghĩa học tri nhận với mô hình phạm trù đường rọi của Lakoff v o tìm hiểu một từ đa nghĩa trong tiếng Việt cũng l một nội dung của b i b o này. Từ khóa Đa nghĩa Lí thuyết về đa nghĩa Phạm trù đường rọi 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Ngôn ngữ l một hệ thống vô cùng phức tạp v đồ sộ nhưng ngôn ngữ đồng thời cũng có một khả năng tiết kiệm hết sức kì diệu dùng c i hữu hạn để biểu hiện c i vô hạn. Hiện tượng được Bréal 1897 đặt cho c i tên đa nghĩa polysemy l một minh chứng. Nếu không có hiện tượng n y thật khó hình dung chúng ta sẽ phải lưu giữ trong óc một khối lượng vốn từ nhiều đến mức n o để có thể gọi tên cho từng sự vật hiện tượng hoạt động qu trình trạng th i tính chất . xung quanh chúng ta. Đa nghĩa l một phổ qu t ngữ nghĩa được giới ngôn ngữ học b n đến từ rất sớm song đa nghĩa chưa bao giờ l hiện tượng cũ vì quan niệm về đa nghĩa c ch tiếp cận hiện tượng n y của c c trường ph i có những kh c biệt thậm chí cùng một trường ph i nhưng vẫn kh c nhau qua c c t c giả. B i viết n y giúp chúng ta có được c i nhìn x u chuỗi xuyên suốt đối với hiện tượng n y từ qu khứ với c ch tiếp cận của ngữ nghĩa học truyền thống đến hiện tại với những quan niệm mới mẻ của ngữ nghĩa học tri nhận. 1 .
