Bài viết sẽ tập trung làm sáng tỏ khát vọng của Nguyễn Phi Khanh về thực hiện lí tưởng hành đạo của nhà nho, qua đó góp phần làm sáng rõ thêm về con người và nhân cách của ông, vị thân sinh của người anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới Nguyễn Trãi. | 28 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ H NỘI NH NHO NGUYỄ NGUYỄN PHI KHANH VỚVỚI KHÁT VỌ VỌNG THỰ THỰC HIỆ HIỆN LÍ TƯỞ TƯỞNG H NH ĐẠ ĐẠO GIÚP ĐỜ ĐỜI Vũ Văn Long1 Trung tâm GDTX Thanh Miện Hải Dương Tóm tắ tắt Nguyễn Phi Khanh 1355 1428 là một nhà thơ lớn nhà trí thức dân tộc người luôn trăn trở với những mối lo âu vì không có nhiều cơ hội ñể thực hiện lí tưởng hành ñạo giúp ñời trong bối cảnh xã hội Việt Nam từ cuối ñời Trần sang Hồ. Trong cuộc ñời mình dù ở hoàn cảnh nào có ñược trọng dụng hay không Nguyễn Phi Khanh vẫn luôn phấn ñấu vì mục tiêu quot hành ñạo giúp ñời quot chăm lo lợi ích quốc gia dân tộc xem ñó là lí tưởng phấn ñấu của nhà nho lớp trí thức mới của thời ñại. Bài viết sẽ tập trung làm sáng tỏ khát vọng của Nguyễn Phi Khanh về thực hiện lí tưởng hành ñạo của nhà nho qua ñó góp phần làm sáng rõ thêm về con người và nhân cách của ông vị thân sinh của người anh hùng giải phóng dân tộc danh nhân văn hoá thế giới Nguyễn Trãi. Từ khoá khoá Nhà nho khát vọng lí tưởng hành ñạo giúp ñời. 1. MỞ ĐẦU Nhà nho hành ñạo hình mẫu con người lí tưởng của xã hội thời phong kiến. Dù ở bất kì hoàn cảnh vị trí nào họ luôn khát vọng ñược nhập thế thi hành chính ñạo phò vua giúp nước tin tưởng vào quot thiên chức quot của người học ñạo thánh hiền. Nguyễn Phi Khanh 1355 1428 là một nhà nho như vậy. Trong số các nhà nho của thời ñại Nguyễn Phi Khanh thuộc lớp người tài năng có học vị cao ñậu tiến sĩ ngay khoa thi ñầu tiên tham dự khi mới 19 tuổi. Nhưng con ñường công danh lại lận ñận phải chờ tới 26 năm mới ñược ra làm quan. Thời gian ñược coi là quot nhập thế hành ñạo quot của Nguyễn Phi Khanh chưa ñược bao lâu thì ñất nước lại rơi vào cảnh nô lệ lầm than. Mọi ước mơ lí tưởng của ông lại một lần nữa ngậm ngùi theo bước chân xiềng xích nặng nề cùng cha con Hồ Quý Ly sang ñất Bắc Trung Quốc năm 1407 sau ngày cuộc chiến chống quân Minh của nhà Hồ thất bại. Vì nhiều lí do khác nhau mà cho ñến nay chúng ta vẫn còn biết khá ít về con người và nhân cách của nhà nho người trí thức dân tộc .
