Bài viết này trình bày về việc nghiên cứu chuyển vận bùn cát trong sông có độ dốc đáy lớn gặp rất nhiều trở ngại so với sông vùng đồng bằng do địa hình đáy sông thay đổi đột ngột và chế độ dòng chảy thay đổi rất nhanh. Mời các bạn cùng tham khảo! | Bài báo khoa học Xây dựng mô hình số mô phỏng biến đổi hình thái sông có địa hình đáy dốc Đặng Trường An1 1 Trường ĐH Khoa học Tự Nhiên Đại học Quốc gia Tp. HCM 227 Nguyễn Văn Cừ Quận 5 dtan@ Tác giả liên hệ dtan@ Tel. 84 909719878 Ban Biên tập nhận bài 08 4 2021 Ngày phản biện xong 08 6 2021 Ngày đăng bài 25 7 2021 Tóm tắt Các nghiên cứu về chuyển vận bùn cát trong sông có độ dốc đáy lớn gặp rất nhiều trở ngại so với sông vùng đồng bằng do địa hình đáy sông thay đổi đột ngột và chế độ dòng chảy thay đổi rất nhanh . Vận chuyển bùn cát ở các sông có độ dốc đáy lớn là một vấn đề phức tạp vì vật liệu đáy sông thường không đồng nhất và chứa nhiều loại hạt có kích thước khác nhau như đất sỏi cuội và đá tảng . Nghiên cứu này bước đầu phát triển một chương trình mô phỏng quá trình bồi xói địa hình đáy của các con kênh dốc dựa trên tiếp cận cấp phối thành phần hạt và xem xét chuyển động của hạt bùn cát theo phương ngang đến quá trình duy trì sự ổn định đáy kênh. Các phương trình thủy động lực hai chiều 2D và vận chuyển bùn cát đáy được rời rạc bởi phương pháp sai phân hữu hạn FDM và viết trên nền tảng ngôn ngữ phần mềm Fortran 90. Chương trình phát triển được áp dụng mô phỏng diễn biến bồi xói đáy của một đoạn sông Teabeak Hàn Quốc. Khả năng thực hiện của mô hình được đánh giá thông qua các chỉ số thống kê NASH và RMSE. Kết các quả với NASH 0 79 0 83 và RMSE 13 19 thể hiện sự phù hợp của mô hình đã áp dụng qua đó cho thấy triển vọng triển khai mô hình cho các nghiên cứu thực tế trong tương lai. Từ khóa Hình thái Đáy kênh dốc Sai phân hữu hạn Mô hình số Bùn cát đáy. 1. Mở đầu Chuyển tải bùn cát đáy đóng vai trò quan trọng đối với việc duy trì sự cân bằng và ổn định lòng kênh đối với các con kênh có địa hình đáy dốc 1 3 . Việc hiểu rõ cơ chế chuyển tải bùn cát đáy trong các nghiên cứu có liên quan đến diễn biến hình thái kênh như xây dựng các công trình dân dụng 4 5 hay đánh giá các tai biến thiên nhiên làm thay đổi lòng dẫn do lũ lớn sau các
