Bài viết này tìm hiểu tình hình bệnh đậu mùa ở Việt Nam thời Nguyễn và nỗ lực của triều đình nhà Nguyễn trong việc tiếp cận nguồn vắc-xin đậu mùa vào đầu thế kỷ XIX. Bằng phương pháp phân tích sử liệu và cách tiếp cận của lịch sử dịch bệnh, dựa theo những ghi chép của Đại Nam Thực lục và một số công trình nghiên cứu liên quan. Mời các bạn cùng tham khảo! | Tạp chí Khoa học xã hội miền Trung Số 03 71 - 2021 49 Bệnh đậu mùa ở Việt Nam thời Nguyễn và việc tiếp cận vắc-xin đậu mùa của nhà Nguyễn vào đầu thế kỷ XIX Lư Vĩ An Đại học Istanbul Thổ Nhĩ Kỳ Email luvianbt@ Tóm tắt Đậu mùa là một trong những bệnh dịch đáng sợ nhất trong lịch sử nhân loại. Ở Việt Nam thời Nguyễn bệnh đậu mùa là căn bệnh đặc hữu lưu hành không chỉ gây ra các trận dịch ở một số địa phương mà còn tác động đến đời sống chính trị của triều Nguyễn. Bởi một số thành viên trong hoàng tộc nhà Nguyễn như hoàng tử Cảnh và vua Tự Đức mắc bệnh đậu mùa nên việc phòng ngừa căn bệnh này đã trở thành vấn đề được quan tâm bởi triều đình nhà Nguyễn từ rất sớm. Vào năm 1796 vắc-xin đậu mùa được chế tạo thành công bởi bác sĩ Edward Jenner và sau đó đến năm 1805 thì nó được biết tới ở Ma Cao. Vào năm 1820 triều đình nhà Nguyễn đã cử một phái đoàn do Jean Marie Despiau dẫn đầu tới Ma Cao để lấy vắc-xin và học kĩ thuật tiêm ngừa. Bằng phương pháp phân tích sử liệu và cách tiếp cận của lịch sử dịch bệnh dựa theo những ghi chép của Đại Nam Thực lục và một số công trình nghiên cứu liên quan bài viết này tìm hiểu tình hình bệnh đậu mùa ở Việt Nam thời Nguyễn và nỗ lực của triều đình nhà Nguyễn trong việc tiếp cận nguồn vắc-xin đậu mùa vào đầu thế kỷ XIX. Từ khóa bệnh đậu mùa dịch bệnh nhà Nguyễn tiêm chủng Jean Marie Despiau Smallpox during the Nguyen Dynasty and the access to smallpox vaccine in the early 19th century Abstract Smallpox is one of the deadliest diseases known to humans. In Vietnam during the Nguyen Dynasty smallpox was an endemic disease not only causing epidemics in some localities but also influencing the political activities of the Nguyen Dynasty. Since some members of the Nguyen royal family such as Crown Prince Canh and Emperor Tu Duc got infected the prevention of smallpox was paid much attention by the Dynasty. In 1796 the smallpox vaccine was successfully created by Dr. Edward Jenner and then was introduced to Macau by 1805. In 1820 the .
