Đề tài nghiên cứu đặc trưng cơ bản của các hệ sinh thái và nguồn lợi cá liên quan; phân tích và so sánh đặc trưng nguồn lợi cá giữa các hệ sinh thái; liên kết sinh thái của quần thể cá Dìa công Siganus guttatus trong các sinh cư ven bờ; phân tích các tác động và bất cập trong khai thác và quản lý nghề cá hiện nay; đề xuất các giải pháp quản lý và sử dụng hợp lý nguồn lợi cá liên quan đến các hệ sinh thái. | VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ - NGUYỄN THỊ TƢỜNG VI NGUỒN LỢI CÁ TRONG CÁC HỆ SINH THÁI Ở VÙNG BIỂN VEN BỜ QUẢNG NAM ĐÀ NẴNG TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ SINH HỌC NHA TRANG 2017 1 MỞ ĐẦU Trên thế giới công tác quản lý nghề cá ngày càng tập trung vào việc bảo vệ các hệ sinh thái cũng như các nhóm nguồn lợi cá riêng rẽ. Ý tưởng đầu tiên về quản lý nghề cá dựa vào hệ sinh thái được đề cập trong tuyên bố Stockholm từ năm 1972 nhưng mãi đến năm 2003 FAO mới chính thức xuất bản ấn phẩm có nội dung về cách tiếp cận hệ sinh thái trong quản lý nghề cá Ecosystem Approach to Fisheries-EAF hay quản lý nghề cá dựa vào hệ sinh thái Ecosystem-Based Fishery Management- EBFM . Đây là phương thức quản lý mới và hiệu quả. Một trong những khái niệm được đưa vào sử dụng là liên kết sinh thái. Sheaves 2009 định nghĩa liên kết sinh thái là hiện tượng di chuyển của sinh vật từ sinh cư này đến sinh cư khác theo mùa vụ để hoàn thành vòng đời của chúng. Với cách tiếp cận quản lý nghề cá dựa trên hệ sinh thái thì hiểu biết về liên kết sinh thái của các đối tượng nguồn lợi sẽ tăng cường khả năng quản lý các hệ sinh thái và đồng thời cũng nhấn mạnh rằng trong một khu bảo tồn biển nhất thiết phải bao gồm nhiều sinh cư. Vùng ven bờ Việt Nam có sự phân bố của các hệ sinh thái đặc thù của vùng nhiệt đới như rạn san hô rừng ngập mặn và thảm cỏ biển. Tương tự như nhiều quốc gia khác trên thế giới tình trạng suy thoái các hệ sinh thái và giảm sút nguồn lợi ven bờ đã và đang diễn ra với tốc độ nhanh ở nhiều nơi trong vài thập kỷ trở lại đây. Nguyên nhân là do hoạt động khai thác quá mức cùng với sự thiếu hiểu biết về các hệ sinh thái biển cũng như chỉ quan tâm đến lợi ích trước mắt mà không chú ý đến hậu quả sinh thái lớn về lâu dài. Đã có nhiều nghiên cứu về nguồn lợi cá trong các hệ sinh thái ven bờ làm cơ sở đề xuất các giải pháp quản lý tuy nhiên các nghiên cứu thường tập trung đánh giá cơ cấu ngành nghề khai thác năng suất sản lượng các nhóm loài nguồn lợi
