Bài viết này trình bày kết quả các nghiên cứu ảnh hưởng của F0 và các biến thể của F0 đến nhận dạng phương ngữ tiếng Việt trong các ngữ cảnh khác nhau bao gồm độc lập người nói, phụ thuộc người nói, độc lập nội dung, phụ thuộc nội dung. Nghiên cứu được thực hiện trên bộ ngữ liệu VDSPEC bao gồm tiếng nói đại diện cho ba phương ngữ lớn của tiếng Việt là phương ngữ Bắc, phương ngữ Trung và phương ngữ Nam | Kỷ yếu Hội nghị KHCN Quốc gia lần thứ XI về Nghiên cứu cơ bản và ứng dụng Công nghệ thông tin FAIR Hà Nội ngày 09-10 8 2018 DOI ẢNH HƯỞNG CỦA TẦN SỐ CƠ BẢN F0 VÀ CÁC BIẾN THỂ CỦA F0 ĐẾN NHẬN DẠNG PHƯƠNG NGỮ TIẾNG VIỆT Phạm Ngọc Hưng1 2 Trịnh Văn Loan1 2 Phạm Quốc Hùng1 1 Khoa Công nghệ thông tin Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên 2 Viện Công nghệ thông tin và Truyền thông Trường Đại học Bách khoa Hà Nội phamngochung@ loantv@ quochungvnu@ TÓM TẮT Phương ngữ là một hiện tượng đặc biệt của nhiều ngôn ngữ trong đó có tiếng Việt. Phương ngữ của tiếng Việt hết sức đa dạng phong phú với nhiều sự khác biệt. Chính sự khác biệt giữa các phương ngữ tạo nên rào cản trong giao tiếp giữa những người sử dụng phương ngữ khác nhau. Việc phân biệt nhận dạng được phương ngữ của tiếng Việt nói có ý nghĩa quan trọng giúp cho việc hiểu thông tin truyền đạt qua tiếng nói được chính xác hơn đặc biệt với hệ thống nhận dạng tự động tiếng nói. Nếu biết tiếng nói cần nhận dạng nội dung thuộc phương ngữ nào thì có thể điều chỉnh các tham số nhận dạng phù hợp với phương ngữ đó giúp nâng cao hiệu quả nhận dạng. Việc nhận dạng đúng phương ngữ của tiếng nói cũng đặt ra nhiều thách thức nhất là khi việc nhận dạng chỉ dựa trên các đặc trưng về mặt ngữ âm. Có nhiều đặc trưng có thể được sử dụng cho nhận dạng tự động phương ngữ. Với tiếng Việt ngoài đặc trưng MFCC tần số F0 là đặc trưng quan trọng có tác động tới kết quả nhận dạng. Tiếng Việt là ngôn ngữ có thanh điệu. Sự khác biệt giữa các thanh điệu được thể hiện qua quy luật biến thiên F0. Do vậy khai thác F0 để đưa vào nhận dạng phương ngữ là có cơ sở. Ngoài F0 các biến thể của F0 như đạo hàm F0 F0 được chuẩn hóa theo trung bình LogF0 cũng có vai trò nhất định và tác động đáng kể đến hiệu quả nhận dạng phương ngữ tiếng Việt. Bài báo này trình bày kết quả các nghiên cứu ảnh hưởng của F0 và các biến thể của F0 đến nhận dạng phương ngữ tiếng Việt trong các ngữ cảnh khác nhau bao gồm độc
