Trong nghiên cứu này việc xây dựng chỉ tiêu xác định ngày bắt đầu mùa mưa (RSOD) trên khu vực Tây Nguyên (TN) và mối liên hệ giữa RSOD với các trường qui mô lớn đã được thực hiện dựa trên số liệu lượng mưa ngày quan trắc từ các trạm khí tượng giai đoạn 1981-2015. | Kỷ yếu Hội nghị Nghiên cứu cơ bản trong Khoa học Trái đất và Môi trường DOI NGÀY BẮT ĐẦU MÙA MƯA TRÊN KHU VỰC TÂY NGUYÊN BIẾN ĐỘNG THEO THỜI GIAN VAI TRÒ CỦA CÁC TRƯỜNG QUY MÔ LỚN VÀ KHẢ NĂNG DỰ BÁO Phạm Thanh Hà1 Phan Văn Tân1 Ngô Đức Thành2 Trần Quang Đức1 và Nguyễn Đăng Quang3 1 Trường Đại học Khoa học Tự nhiên Đại học Quốc gia Hà Nội 2 Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội USTH Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam VAST 3 Trung tâm Khí tượng Thuỷ văn Quốc gia Tổng cục Khí tượng Thuỷ văn TÓM TẮT Trong nghiên cứu này việc xây dựng chỉ tiêu xác định ngày bắt đầu mùa mưa RSOD trên khu vực Tây Nguyên TN và mối liên hệ giữa RSOD với các trường qui mô lớn đã được thực hiện dựa trên số liệu lượng mưa ngày quan trắc từ các trạm khí tượng giai đoạn 1981-2015. Kết quả cho thấy RSOD thay đổi đáng kể qua từng năm trung bình là 28 4 với độ lệch chuẩn là 14 ngày. Đa phần mùa mưa bắt đầu muộn hơn trong những năm El Niño và sớm hơn trong những năm La Niña. Giá trị RSOD trên khu vực TN có sự tương quan tốt với nhiệt độ mặt nước biển SST gió vĩ hướng mực 850-hPa U850 và áp suất mực nước biển PMSL trên các khu vực nhất định của Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương. Dựa trên các mối quan hệ này các trường SST U850 và PMSL được sử dụng như là các nhân tố để xây dựng phương trình dự báo RSOD cho khu vực TN theo hai cách tiếp cận khác nhau là phân tích thành phần chính PCA và giá trị trung bình. Kết quả dự báo RSOD thu được khá sát với thực tế với độ lệch chủ yếu nằm trong khoảng từ -6 đến 3 ngày. Từ khoá Ngày bắt đầu mùa mưa Tây Nguyên Việt Nam. 1. GIỚI THIỆU Tây Nguyên TN là vùng có chế độ mưa điển hình của gió mùa Nam Á với hai mùa tương phản rõ rệt là mùa khô và mùa mưa. Giai đoạn chuyển dịch từ mùa khô sang mùa mưa được đặc trưng bởi sự tăng lên đột ngột của lượng mưa trong khoảng thời gian từ cuối tháng 4 đến giữa tháng 5 Zhang và cs 2002 . và có sự liên hệ chặt chẽ với sự bùng nổ gió mùa mùa hè châu Á. Các nghiên cứu trước đây đã đưa ra nhiều .
