Bài viết trình bày nghiên cứu phát triển các phương pháp mới trong tổng hợp hữu cơ; Thiết kế, tổng hợp và nghiên cứu tác dụng sinh học của các dẫn chất nguồn gốc thiên nhiên mới; Nghiên cứu chiết tách phân lập các hợp chất có nguồn gốc thiên nhiên. | ĐA DẠNG SINH HỌC VÀ CÁC CHẤT CÓ HOẠT TÍNH SINH HỌC DOI TỔNG QUAN HOẠT ĐỘNG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC GIAI ĐOẠN 2016-2020 CỦA VIỆN HÓA HỌC Ngô Quốc Anh Nguyễn Văn Tuyến Viện Hóa học Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam Email ngvtuyen@ 1. Nghiên cứu phát triển các phương pháp mới trong tổng hợp hữu cơ . Tổng hợp các hợp chất quinone bằng phản ứng domino đa thành phần Lớp chất quinone chiếm một vị trí quan trọng trong các hợp chất hữu cơ. Lớp chất này được tìm thấy nhiều trong tự nhiên như trong vi khuẩn vi nấm thực vật. Chúng đại diện cho một họ các hợp chất có tính đa dạng sinh học trong chuyển hóa thứ cấp. Cùng với benzoquinone naphthoquinone và anthraquinone tạo thành các lớp chất tiêu biểu quan trọng của nhiều hợp chất quinone trong tự nhiên. Lớp chất này ngày càng được quan tâm nghiên cứu do có hoạt tính sinh học lý thú. Ứng dụng phản ứng domino chúng tôi đã tổng hợp được nhiều hợp chất dị vòng mới thuộc lớp chất naphthoquinone như dihydropyranonaphthoquinone chứa nhóm trifluoromethyl CF3 dihydrofuranonaphthoquinone benzo f indole-4 9-dione pyranonaphthoquinone aza-pyranonaphthoquinone dihydrobenzo h cinnoline-5 6-dione đi từ nguyên liệu đầu 2-hydroxy-1 4-naphthoquinone hoặc 2-amino-1 4-naphthoquinone. Quá trình phản ứng trải qua nhiều giai đoạn như phản ứng ngưng tụ Knoevenagel phản ứng cộng Michael phản ứng keto-enol tautomer phản ứng vòng hóa và phản ứng oxy hóa. Nhiều hợp chất tổng hợp được thể hiện hoạt tính gây độc tế bào trên một số dòng tế bào ung thư ở người. Các hợp chất napthoquinone có gắn nhóm CF3 không có mặt trong thiên nhiên nhiên hơn nữa việc gắn thêm nhóm CF3 vào naphthoquinone sẽ tạo thành những hợp chất mới có cấu trúc độc đáo chờ đợi những hoạt tính sinh học lý thú. Phản ứng domino bốn thành phần giữa 2-hydroxy-1 4-naphthoquinone ethyl 4 4 4-trifluoro-3-oxobutanoate benzaldehyde và ammonium acetate tạo thành các dẫn xuất chromene-5 10-dione chứa nhóm CF3 Dang Thi T. A. Depetter Y. Mollet K. Hoang T. P.
