Trong phạm vi bài viết này, cách tiếp cận “Mô hình sinh thái nhân văn dựa trên các thành phần tham gia” (actor-based model of human ecology) sẽ được sử dụng để giải thích cho nguyên dân dẫn đến những khủng hoảng trong nông nghiệp Việt Nam trong thời gian qua. Mô hình sinh thái nhân văn dựa trên các thành phần tham gia được Orlove đưa ra năm 1980. Mời các bạn cùng tham khảo! | KHỦNG HOẢNG NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM LÝ GIẢI TỪ QUAN ĐIỂM SINH THÁI NHÂN VĂN Phạm Văn Hội Trung tâm Sinh thái Nông nghiệp Học viện Nông nghiệp Việt Nam Tóm tắt Trong sản xuất nông nghiệp với đặc thù tác động và chịu tác động bởi các yếu tố của hệ sinh thái tự nhiên các dịch vụ sinh thái đóng vai trò quyết định trong sự ổn định và bền vững của hệ thống nông nghiệp. Với bản chất là tài nguyên chung các dịch vụ sinh thái bởi vậy đã đối mặt với tình trạng cha chung không ai khóc và được tăng cường hơn nữa từ khi người dân làm chủ sản xuất trong tình trạng thiếu vắng sự quản lý và khích lệ có hiệu quả của Chính phủ nhằm bảo vệ các dịch vụ sinh thái nói riêng và môi trường sống nói chung. Nguyên nhân chính đẩy nhanh sự suy giảm các dịch vụ sinh thái là Chính phủ với các chính sách trực tiếp hoặc gián tiếp thúc đẩy sự lệ thuộc hóa chất đầu vào. Người dân bị hút vào vòng luẩn quẩn và chưa có lối thoát trong sự lệ thuộc tăng lên vào hóa chất bảo vệ thực vật BVTV trong hoạt động sản xuất nông nghiệp của họ. Theo khía cạnh này mỗi người nông dân cố gắng có được năng suất cây trồng cao nhất thông qua sử dụng thuốc BVTV trên mảnh ruộng của mình - có thể được xem là hợp lý ở mức độ cá thể. Tuy nhiên kết cục chung là sự tàn phá hệ sinh thái - ảnh hưởng chi phối đến phúc lợi chung của tất cả mọi người. Trong thực tế các tiến trình thay đổi xã hội và tự nhiên là phức tạp thậm trí hàm chứa những xu thế không thể lường trước các chính sách bởi vậy cần dựa trên cơ sở học thuật và sự tham gia của người dân nhiều hơn. Việc phục hồi chất lượng của các dịch vụ sinh thái cần phải là ưu tiên đầu tiên trong chính sách phát triển nông nghiệp của Việt Nam hiện nay. QUAN ĐIỂM SINH THÁI NHÂN VĂN Sinh thái nhân văn được định nghĩa như là những nghiên cứu về tác động qua lại giữa con người với thế giới tự nhiên. Cho đến nay vẫn còn những tranh cãi về tính phù hợp của các cách tiếp cận sinh thái nhân văn khác nhau trong việc tìm hiểu mối quan hệ qua lại giữa con người và tự nhiên và lý giải áp dụng .
