Vùng đất Quảng Bình là nơi sản sinh ra nhiều người con ưu tú của dân tộc, làm rạng danh cho quê hương, đất nước, mãi mãi là niềm tự hào của bao thế hệ hôm nay. Một trong những tấm gương điển hình mà chúng tôi muốn nhắc đến là Danh nhân Hoàng Kim Xán (1776-1832), người thôn Vân La – một trong bát đại danh hương của tỉnh Quảng Bình. Bài viết này sẽ làm sáng tỏ hơn thân thế, sự nghiệp và đóng góp của ông đối với gia đình, dòng họ và đất nước. | TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ Trường Đại học Khoa học ĐH Huế Tập 18 Số 3 2021 HOÀNG KIM XÁN 1776-1832 DANH NHÂN TIÊU BIỂU CỦA VÙNG ĐẤT QUẢNG BÌNH Nguyễn Thị Thùy Nhung Khoa Lịch sử Trường Đại học Khoa học Đại học Huế Email thuynhung107@ Ngày nhận bài 22 01 2021 ngày hoàn thành phản biện 30 01 2021 ngày duyệt đăng 15 4 2021 TÓM TẮT Vùng đất Quảng Bình là nơi sản sinh ra nhiều người con ưu tú của dân tộc làm rạng danh cho quê hương đất nước mãi mãi là niềm tự hào của bao thế hệ hôm nay. Một trong những tấm gương điển hình mà chúng tôi muốn nhắc đến là Danh nhân Hoàng Kim Xán 1776-1832 người thôn Vân La một trong bát đại danh hương của tỉnh Quảng Bình. Bài viết này sẽ làm sáng tỏ hơn thân thế sự nghiệp và đóng góp của ông đối với gia đình dòng họ và đất nước. Từ khóa Danh nhân Quảng Bình Hoàng Kim Xán. 1. Vài nét về danh nhân Hoàng Kim Xán 1776-1832 Hoàng Kim Xán sinh ra ở thôn Văn La Lương Ninh Đồng Hới Quảng Bình . Văn La ở vào thế đất thượng sơn hạ thủy rồng chầu hổ phục . Đây là một trong bốn làng có tiếng về văn hóa Văn Võ Cổ Kim 1 ở hai huyện phía Nam tỉnh Quảng Bình. Là một trong những bát danh hương của tỉnh làng Văn La có tiếng về học hành khoa cử. Văn La đã sản sinh ra những dòng họ nổi tiếng như họ Hoàng họ Đỗ. Việc quan họ Hoàng việc làng họ Đỗ là cách nói ví von để ca ngợi truyền thống hiếu học và khoa cử của những dòng họ này. Danh nhân Hoàng Kim Xán nổi lên với nhiều công lao không chỉ đối với dòng họ mà còn đối với dân tộc. Bắt đầu từ đời ông dòng họ Hoàng đã giữ nhiều chức vụ quan trọng trong triều đình. Cũng từ những việc làm ích nước lợi dân của ông mà con cháu đã được hưởng những ưu đãi của nhà nước phong kiến đương thời. Hoàng Kim Xán tên tự là Đĩnh Chính tên thụy là Văn Ý sinh ngày 10-10 năm Bính Thân tức ngày 20-11-1776 mất ngày 20-01 năm Nhâm Thìn tức ngày 21-02- 1 Tức làng Văn La Võ Xá Cổ Hiền Kim Nại. 63 Hoàng Kim Xán 1776-1832 danh nhân tiêu biểu của vùng đất Quảng Bình 1832 thọ 57 tuổi. Ông là con của Hoàng Văn Hoán hậu duệ đời .
