Sự phát triển các enzyme cắt trình tự chuyên biệt DNA (sequence-specific nuclease, SSN) đã cho phép chỉnh sửa chính xác gen mục tiêu. Những SSN này bao gồm: các siêu enzyme cắt DNA (meganuclease, MN), enzyme cắt DNA ngón tay kẽm (zinc finger nuclease, ZFN), các enzyme cắt DNA giống yếu tố hoạt hóa phiên mã (transcription activatorlike effector nuclease, TALEN) và các enzyme cắt DNA gắn vào nhóm các trình tự lặp lại ngắn đọc xuôi ngược đều giống như nhau (clustered regularly interspaced short palindromic repeats/Cas, CRISPR/Cas) bao gồm CRISPR/Cas9 (từ vi khuẩn Streptococcus pyogenes) và CRISPR/Cpf1 (từ vi khuẩn Prevotella và Francisella1). | Tạp chí Công nghệ Sinh học 19 1 15-40 2021 BÀI TỔNG QUAN ỨNG DỤNG CÁC CÔNG CỤ CHỈNH SỬA HỆ GEN Ở THỰC VẬT Nguyễn Đức Thành Viện Công nghệ sinh học Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam Người chịu trách nhiệm liên lạc. E-mail nguyenducthanh_pcg@ Ngày nhận bài Ngày nhận đăng TÓM TẮT Công nghệ chỉnh sửa hệ gen là các kỹ thuật sửa đổi gen như gây đột biến có mục tiêu hoặc chèn xóa thay thế tại các vị trí cụ thể trong hệ gen của các sinh vật sống. Chỉnh sửa hệ gen dựa vào việc tạo ra sự đứt sợi đôi DNA ở vị trí chuyên biệt và việc sửa chữa DNA thông qua kết nối đầu cuối không tương đồng hoặc sửa trực tiếp tương đồng. Sự phát triển các enzyme cắt trình tự chuyên biệt DNA sequence-specific nuclease SSN đã cho phép chỉnh sửa chính xác gen mục tiêu. Những SSN này bao gồm các siêu enzyme cắt DNA meganuclease MN enzyme cắt DNA ngón tay kẽm zinc finger nuclease ZFN các enzyme cắt DNA giống yếu tố hoạt hóa phiên mã transcription activator- like effector nuclease TALEN và các enzyme cắt DNA gắn vào nhóm các trình tự lặp lại ngắn đọc xuôi ngược đều giống như nhau clustered regularly interspaced short palindromic repeats Cas CRISPR Cas bao gồm CRISPR Cas9 từ vi khuẩn Streptococcus pyogenes và CRISPR Cpf1 từ vi khuẩn Prevotella và Francisella1 . Đây là các công cụ chỉnh sửa gen được sử dụng để tạo sự đứt sợi đôi DNA tại vị trí cụ thể của hệ gen. Gần đây hệ thống chỉnh sửa base base editing BE và chỉnh sửa prime prime editing PE cũng đã được thông báo. Bài tổng quan này trình bày những vấn đề cơ bản của các công cụ này và ứng dụng của chúng trong chỉnh sửa gen ở thực vật đặc biệt là cung cấp các thông tin cập nhật nhất về ứng dụng trong cải tiến giống cây trồng. Từ khóa chỉnh sửa hệ gen sự đứt sợi đôi DNA enzyme cắt trình tự chuyên biệt DNA gen mục tiêu thực vật MỞ ĐẦU cần chuỗi DNA khuôn tương đồng đã được sửa chữa Puchta 2005 . Do tính chất dễ bị lỗi sửa Thuật ngữ chỉnh sửa hệ gen đề cập đến chữa thông qua NHEJ thường dẫn đến việc bổ các công .
