Trong bài báo này, trình bày mô hình Einstein tương quan phi điều hòa (ACEM) và áp dụng mô hình này để nghiên cứu sự phụ thuộc nhiệt độ của hệ số Debye-Waller trong cấu trúc tinh tế phổ hấp thụ tia X mở rộng (EXAFS). Đồng thời, chúng tôi cũng trình bày cách thức xác định nhiệt độ thí nghiệm bằng phương pháp lý thuyết dựa trên mô hình ACEM. Kết quả tính số được thực hiện cho kim loại titan đến nhiệt độ 950 K. | Tạp chí Khoa học và Công nghệ Đại học Duy Tân 5 48 2021 99-104 99 5 48 2021 99-104 Phương pháp lý thuyết xác định nhiệt độ từ cấu trúc tinh tế phổ hấp thụ tia X mở rộng Theoretical method to measure temperature by extended X-ray absorption fine structure Hồ Khắc Hiếua b Nguyễn Thị Hồngc Nguyễn Phước Thểa b Ho Khac Hieua b Nguyen Thi Hongc Nguyen Phuoc Thea b a Viện Nghiên cứu và Phát triển Công nghệ Cao Trường Đại học Duy Tân Đà Nẵng Việt Nam a Institute of Research and Development Duy Tan University Da Nang 550000 Vietnam b Khoa Môi trường và Khoa học Tự nhiên Trường Đại học Duy Tân Đà Nẵng Việt Nam b Department of Environment and Natural Science Duy Tan University Da Nang 550000 Vietnam c Khoa Khoa học Tự nhiên Trường Đại học Hồng Đức Thanh Hóa c Faculty of Natural Sciences Hong Duc University Thanh Hoa Ngày nhận bài 05 10 2021 ngày phản biện xong 08 10 2021 ngày chấp nhận đăng 22 10 2021 Tóm tắt Trong bài báo này chúng tôi trình bày mô hình Einstein tương quan phi điều hòa ACEM và áp dụng mô hình này để nghiên cứu sự phụ thuộc nhiệt độ của hệ số Debye-Waller trong cấu trúc tinh tế phổ hấp thụ tia X mở rộng EXAFS . Đồng thời chúng tôi cũng trình bày cách thức xác định nhiệt độ thí nghiệm bằng phương pháp lý thuyết dựa trên mô hình ACEM. Kết quả tính số được thực hiện cho kim loại titan đến nhiệt độ 950 K. Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy nhiễu loạn nhiệt đóng góp vai trò quan trọng vào hệ số Debye-Waller ở nhiệt độ cao. Kết quả tính số nhiệt độ thí nghiệm từ mô hình ACEM cho kết quả phù hợp tốt với thực nghiệm sai số lớn nhất chỉ vào khoảng 4 . Điều này cho thấy mô hình ACEM có thể áp dụng hiệu quả và tin cậy trong nghiên cứu các đại lượng nhiệt động trong lý thuyết EXAFS. Từ khóa Đo nhiệt độ EXAFS Mô hình Einstein hệ số Debye-Waller. Abstract In this work we present the anharmonic correlated Einstein model ACEM and apply this model to investigate the temperature dependence of extended X-ray absorption fine structure EXAFS Debye-Waller
