Các bằng chứng khảo cổ học cho thấy Phật giáo đã xuất hiện ở Đồng bằng sông Cửu Long từ trước thế kỷ thứ V. Nghệ thuật điêu khắc Phật giáo thế kỷ I-VI ở Đồng bằng sông Cửu Long cho thấy nhiều yếu tố ngoại nhập, với nhiều đồ tạo tác mang phong cách Gandhara và Mathura hay Bắc Ngụy. Bên cạnh đó, một số tượng gỗ được chế tác ở Đồng Tháp Mười, với kiểu dáng mảnh mai, mang dấu ấn nghệ thuật Sarnath. Sang thời kỳ tiếp theo vào các thế kỷ VII-IX, kết quả nghiên cứu khảo cổ học gần đây cung cấp những hiểu biết quan trọng về Phật giáo trên vùng đất này. | TẠP CHÍ KHOA HỌC XÃ HỘI số 9 277 2021 77 NHỮNG MẢNH GHÉP PHẬT GIÁO Ở ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG MƯỜI THẾ KỶ ĐẦU CÔNG NGUYÊN QUA TƯ LIỆU KHẢO CỔ HỌC ĐẶNG NGỌC KÍNH Các bằng chứng khảo cổ học cho thấy Phật giáo đã xuất hiện ở Đồng bằng sông Cửu Long từ trước thế kỷ thứ V. Nghệ thuật điêu khắc Phật giáo thế kỷ I-VI ở Đồng bằng sông Cửu Long cho thấy nhiều yếu tố ngoại nhập với nhiều đồ tạo tác mang phong cách Gandhara và Mathura hay Bắc Ngụy. Bên cạnh đó một số tượng gỗ được chế tác ở Đồng Tháp Mười với kiểu dáng mảnh mai mang dấu ấn nghệ thuật Sarnath. Sang thời kỳ tiếp theo vào các thế kỷ VII-IX kết quả nghiên cứu khảo cổ học gần đây cung cấp những hiểu biết quan trọng về Phật giáo trên vùng đất này. Nhiều biểu tượng của chư Phật và Bồ tát của Kim Cương Thừa như A Di Đà Quán Âm và Trì Minh Vương được tôn thờ. Các bức tượng thời kỳ này cũng cho thấy rõ nét các phong cách bản địa ảnh hưởng từ các quốc gia Đông Nam Á như nhóm tượng Bồ tát tượng Phật đứng ảnh hưởng từ Mon-Dvaravati hoặc tượng Phật ngồi bán kiết già và ngồi kiểu đại sư ảnh hưởng từ Java. Từ khóa Đồng bằng sông Cửu Long nghệ thuật Phật giáo khảo cổ học Nhận bài ngày 7 6 2021 đưa vào biên tập 15 6 2021 phản biện 27 7 2021 duyệt đăng 9 9 2021 1. DẪN NHẬP đại đế Alexander 356-323 TCN Phật giáo khởi nguồn từ Ấn Độ vào khoảng trống quyền lực do đế chế Ba thế kỷ thứ VI trước Công nguyên sau Tư tan rã để lại giúp vua Chandragupta đó truyền đi khắp thế giới phía bắc 332-298 TCN kiểm soát tiểu lục địa từ Trung Á qua vùng núi Hymalaya phía bắc Ấn Độ. Khi vương quốc đến Trung Hoa phía nam qua Sri Maurya đạt đến đỉnh cao dưới thời Lanka và Đông Nam Á. Ngoài kinh vua Ashoka 272-232 TCN dưới sự điển văn hóa Phật giáo còn kèm theo bảo trợ của nhà vua một phong cách một lượng lớn các tác phẩm nghệ nghệ thuật Phật giáo đã phát triển thuật và kiến trúc. Sau cái chết của mang ảnh hưởng của nghệ thuật Hy- La cổ. Trong vài thế kỷ đầu tiên nghệ thuật Phật giáo sơ kỳ chỉ mang tính Viện Khoa học xã hội vùng Nam Bộ. tượng trưng .
