Bài viết trình bày kết quả phân tích các dạng đường mặt nước trên kênh lăng trụ có lưu lượng tăng dần theo chiều dòng chảy. Các dạng đường mặt nước được gọi tên cho từng trường hợp chảy êm - xiết; Đường nước dâng - hạ tương ứng với các trường hợp đáy kênh dốc thoải, dốc lớn và nằm ngang. Ngoài ra, các chế độ nối tiếp từ đoạn kênh thông thường phía thượng lưu sang đoạn kênh có dòng biến lượng và từ đoạn kênh có dòng biến lượng sang đoạn kênh hạ lưu cũng được mô tả ứng với từng điều kiện cụ thể. | KHOA HỌC CÔNG NGHỆ CÁC DẠNG ĐƯỜNG MẶT NƯỚC TRÊN KÊNH LĂNG TRỤ CÓ LƯU LƯỢNG TĂNG DẦN THEO CHIỀU DÒNG CHẢY Hoàng Nam Bình Trường Đại học Giao thông vận tải Hà Nội Lê Văn Nghị Phòng Thí nghiệm trọng điểm Quốc gia về Động lực học sông biển Tóm tắt Các kênh dẫn có dạng lăng trụ tiếp nhận liên tục dòng chảy bên gia nhập dọc theo chiều dòng chính là những kênh dẫn có dòng biến lượng. Đó là những loại công trình như rãnh biên máng thoát nước tràn ở bể bơi kênh tiêu cắt dốc hay những hệ thống công trình thủy lợi có đường tràn ngang ở nơi xung yếu để bảo vệ bờ kênh chống nước tràn bờ khi có sự cố hoặc những đoạn kênh cắt qua khe rãnh tụ thủy. Đặc trưng thủy động lực học của dòng chảy trong đoạn kênh có dòng biến lượng rất phức tạp bởi lực tác động của dòng gia nhập vào dòng chính. Yếu tố thủy lực được quan tâm nghiên cứu nhiều nhất là đường mặt nước bởi đây là thông số thủy lực quan trọng phục vụ công tác thiết kế. Bài báo trình bày kết quả phân tích các dạng đường mặt nước trên kênh lăng trụ có lưu lượng tăng dần theo chiều dòng chảy. Các dạng đường mặt nước được gọi tên cho từng trường hợp chảy êm - xiết đường nước dâng - hạ tương ứng với các trường hợp đáy kênh dốc thoải dốc lớn và nằm ngang. Ngoài ra các chế độ nối tiếp từ đoạn kênh thông thường phía thượng lưu sang đoạn kênh có dòng biến lượng và từ đoạn kênh có dòng biến lượng sang đoạn kênh hạ lưu cũng được mô tả ứng với từng điều kiện cụ thể. Từ khoá Dòng biến lượng Kênh lăng trụ Đường mặt nước. Summary Water surface profiles for steady flow with increasing discharge in a prismatic channel The prismatic channels that receive the lateral flow with increasing discharge are artificial channels with spatially varied flow. This special hydraulic phenomenon may occur in several hydraulic works such as drainage ditches swimming pool gutters roof gutters and side channels. The hydrodynamic characteristics of spatially varied flow are complicated due to the force of the lateral flow. Water surface profiles are the important
