“Tác động của các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới đến sự tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu của nông sản Việt Nam” nhằm phát triển thêm lý thuyết về GVC ngành nông sản và FTA thế hệ mới, cũng là một trong những điều kiện quan trọng, để tận dụng được hết các cơ hội để tham gia vào chuỗi giá trị nông sản khu vực và thế giới mà những hiệp định này mang lại. Thêm vào đó, tác giả cũng mong đóng góp ý kiến cho các nhà hoạch định chính sách và quản lý tại Việt Nam để nắm bắt cơ hội giúp Việt Nam đạt được tham vọng tham gia vào GVC ngành nông sản. | Tác động của các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới đến việc tham gia chuỗi giá trị toàn cầu của nông sản Việt Nam Tống Thị Minh Phương Trường Đại học Kinh tế ĐHQGHN 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Chuỗi giá trị toàn cầu global value chain-GVC là một khái niệm kinh tế nổi bật trong thế kỉ 21 và cũng là một trong những chìa khóa phát triển cho những nước đang phát triển như Việt Nam bởi sản xuất thương mại và đầu tư quốc tế ngày càng được quy tụ liên kết và tổ chức trong các GVC nơi các giai đoạn khác nhau của quá trình sản xuất được đặt ở các quốc gia khác nhau. Sự hình thành của GVC đi cùng với toàn cầu hóa đã trở thành một xu hướng tất yếu. Hiện nay các nhà lý luận và hoạt động thực tiễn cho rằng có chủ yếu hai lộ trình để tham gia vào nền kinh tế toàn cầu một lộ trình thấp - tăng trưởng bần cùng hóa các nhà sản xuất phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt và bước vào cuộc đua đến tận đáy hoặc một lộ trình cao khi các nhà sản xuất hay các nước có sự hòa nhập tốt vào nền kinh tế toàn cầu đạt được tăng trưởng thu nhập bền vững theo Kaplinsky amp Morris 2001 . Vì vậy tham gia thành công và với lộ trình phù hợp vào GVC cũng có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển của các nền kinh tế trên thế giới trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu đặc biệt là với các nước đang phát triển như Việt Nam. Mặc dù nằm trong số các quốc gia xuất khẩu hàng đầu trên thế giới đối với một số mặt hàng nông sản phần lớn hàng nông sản của nước ta được xuất dưới dạng thô giá trị xuất khẩu chưa được cao như sản phẩm tương tự có xuất xứ từ quốc gia khác. Xuất đi nhiều thị trường nhưng tỷ trọng nông sản chế biến sâu được xuất khẩu của Việt Nam chỉ đạt 25-30 tổng sản lượng nông sản nhiều sản phẩm đạt dưới 10 con số rất hạn chế và thấp hơn rất nhiều các quốc gia ASEAN. Do tính cấp thiết của việc gia nhập vào GVC trong hoạt động kinh tế quốc tế đến sự phát triển nền kinh tế của Việt Nam vấn đề này từ lâu đã được đề cập đến trong các đề tài nghiên cứu khoa học công trình nghiên cứu đã xuất bản và được bàn .
