Trước đây, các nhà phê bình xã hội học giai cấp luôn đánh giá không cao về sự xuất hiện của các yếu tố bản năng trong các khúc ngâm thế kỉ XVIII-XIX. Từ bản năng tính dục cho đến các nhu cầu thế tục đều bị xem là mặt hạn chế của những tác giả Trung đại. Tuy nhiên, đứng trên một số phương diện khác, sự ẩn hiện ít nhiều của bản năng trong tác phẩm đã góp phần thể hiện tâm thức nhân vật trữ tình. | TỪ BẢN NĂNG ĐẾN TÂM THỨC NHÂN VẬT TRỮ TÌNH TRONG CÁC KHÚC NGÂM THẾ KỶ XVIII-XIX VŨ THỊ THÚY HÒA Khoa Ngữ văn Tóm tắt Trước đây các nhà phê bình xã hội học giai cấp luôn đánh giá không cao về sự xuất hiện của các yếu tố bản năng trong các khúc ngâm thế kỉ XVIII- XIX. Từ bản năng tính dục cho đến các nhu cầu thế tục đều bị xem là mặt hạn chế của những tác giả Trung đại. Tuy nhiên đứng trên một số phương diện khác sự ẩn hiện ít nhiều của bản năng trong tác phẩm đã góp phần thể hiện tâm thức nhân vật trữ tình. Hay nói sâu hơn những yếu tố bản năng được che đậy bằng thi pháp truyền thống là con đường mới và khá mạo hiểm để bộc lộ những tư tưởng phi truyền thống của tác giả Trung đại trong thời kỳ văn học còn ít nhiều chuẩn mực phong kiến đương thời. Từ khóa bản năng tâm thức khúc ngâm vô thức 1. MỞ ĐẦU Sự phát triển mạnh mẽ của các trường phái phê bình văn học mới xuất hiện đã khiến cho giới nghiên cứu nhận thức được rằng cần phải xem xét văn học dưới nhiều góc độ khác nhau. Và khai thác các yếu tố thuộc về tâm thức con người là một trong những hướng tiếp cận mới mẻ trong trong việc khám phá tác phẩm văn học. Từ góc nhìn này thì để phản ánh tâm thức con người một trong những yếu tố cơ bản nhất chính là những vấn đề thuộc về bản năng. Đó không chỉ là một đề tài phản ánh trong tác phẩm mà còn là một hệ quy chiếu để giải mã hoặc tạo nghĩa cho tác phẩm văn học. Với mỗi giai đoạn khác nhau yếu tố bản năng sẽ xuất hiện với mức độ đậm nhạt tương ứng vì nhiều yếu tố khác như tâm lý thể loại mỹ học của từng thời đại Đặc biệt là thời đại mà hàng loạt chính kiến bao trùm lên đó những quy phạm đạo đức và giao tiếp xã hội con người phải kiềm chế sự buông thả hồn nhiên của sự hoan lạc trong sâu thẳm chính mình. Thêm vào đó khi đề cập đến yếu tố bản năng hầu như người ta chỉ nhìn nhận một khía cạnh thuộc về tính dục. Trong khi những công trình nghiên cứu tâm lý học luôn khẳng định con người bị chi phối bởi rất nhiều các yếu tố thuộc về tự nhiên vô thức. Yếu tố bản năng trong các sáng
