Trong truyện Nôm Việt Nam, chân dung nhân vật được miêu tả thông qua những chi tiết trên khuôn mặt, chứa đựng những kí hiệu cần được khảo sát và giải mã. Tiếp cận kho tàng văn học cổ từ góc nhìn hiện đại là một hướng đi mới cần được phát huy. | KỶ YẾU HỘI NGHỊ KHOA HỌC SINH VIÊN NĂM HỌC 2018-2019 CHÂN DUNG NHÂN VẬT TRONG TRUYỆN NÔM DƯỚI GÓC NHÌN KÍ HIỆU HỌC LÊ THẢO NHI Khoa Ngữ văn Email lethaonhi261@gmail Tóm tắt Trong truyện Nôm Việt Nam chân dung nhân vật được miêu tả thông qua những chi tiết trên khuôn mặt chứa đựng những kí hiệu cần được khảo sát và giải mã. Tiếp cận kho tàng văn học cổ từ góc nhìn hiện đại là một hướng đi mới cần được phát huy. Từ khóa Nhân vật truyện Nôm kí hiệu học 1. MỞ ĐẦU Mỗi đặc điểm trên gương mặt nhân vật đều là một kí hiệu mà ở đó chứa đựng cả thế giới cần được chúng ta nghiên cứu giải mã để hiểu nhân vật hiểu câu chuyện và hiểu cả những gì mà tác giả dù là vô danh gửi gắm. Nhân vật trong văn học là một hiện tượng nghệ thuật 2 126 . Đó là một hiện tượng mang tính ước lệ không sao chép y nguyên mà thể hiện qua những đặc điểm điển hình. Con người theo nghĩa rộng có tên hoặc không có tên cũng có thể là sự vật loài vật khác ít nhiều mang bóng dáng tính cách con người hình tượng về con người. Văn học không thể thiếu nhân vật. Nhân vật là phương tiện cơ bản để nhà văn khái quát hiện thực một cách hình tượng thể hiện nhận thức nhà văn. Nhân vật tạo nên cốt truyện tạo nên các tình tiết. Trước đây xu hướng nghiên cứu truyện Nôm ở Việt Nam thường được tiếp cận theo khuynh hướng thi pháp học. Trong những năm gần đây nhân vật trong truyện Nôm được đọc thêm từ nhiều góc nhìn khác nhau như diễn ngôn giới góc nhìn văn hóa Tuy nhiên vận dụng những thành tựu của lý thuyết kí hiệu học trong việc lí giải chân dung nhân vật truyện Nôm ở Việt Nam vẫn chưa phổ biến và ít thành tựu. Đây vẫn còn là khoảng trống trong đường hướng nghiên cứu nhân vật truyện Nôm hiện nay. Đặc biệt nghiên cứu về chân dung nhân vật trong truyện Nôm dưới góc nhìn kí hiệu học văn học là một đề tài mới chưa từng được nghiên cứu trước đây. 2. NỘI DUNG Khảo sát các kiểu chân dung nhân vật trong truyện Nôm chúng tôi phân chia theo kiểu nhân vật gồm có kí hiệu chân dung nhân vật chính - nhân vật phụ và kí hiệu chân dung nhân
