Vùng đất Tây Côn Lĩnh hùng vĩ thuộc tỉnh Hà Giang là nơi cư trú của nhiều dân tộc như Nùng, La Chí, Hmông, Dao, Cơ Lao, Hoa. Trong đó, dân tộc Cơ Lao thuộc nhóm ngôn ngữ Kađai (ngữ hệ Thái - Ka Đai) hiện nay vẫn còn bảo lưu giá trị văn hóa vật chất và tinh thần thể hiện qua trang phục, phong tục cưới xin, tang ma hay tín ngưỡng dân gian, tri thức dân gian về cây thuốc chữa bệnh cũng như chăm sóc sức khỏe khá đậm nét. Bài viết đề cập cụ thể hơn tới vai trò và tầm ảnh hưởng của Hoàng Vần Thùng đối với đời sống văn hóa tinh thần người Cơ Lao trong mối liên hệ với các dân tộc cùng cư trú. | TẠP CHÍ KHOA HỌC SỐ 57 2022 37 VAI TRÒ CỦA THỦ LĨNH HOÀNG VẦN THÙNG TRONG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA - XÃ HỘI CỦA NGƯỜI CƠ LAO XÃ TÚNG SÁN HUYỆN HOÀNG SU PHÌ TỈNH HÀ GIANG HIỆN NAY Lê Thị Thỏa Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam Tóm tắt Vùng đất Tây Côn Lĩnh hùng vĩ thuộc tỉnh Hà Giang là nơi cư trú của nhiều dân tộc như Nùng La Chí Hmông Dao Cơ Lao Hoa. Trong đó dân tộc Cơ Lao thuộc nhóm ngôn ngữ Kađai ngữ hệ Thái - Ka Đai hiện nay vẫn còn bảo lưu giá trị văn hóa vật chất và tinh thần thể hiện qua trang phục phong tục cưới xin tang ma hay tín ngưỡng dân gian tri thức dân gian về cây thuốc chữa bệnh cũng như chăm sóc sức khỏe khá đậm nét. Điều đó cho thấy quá trình biến đổi văn hóa tuy có diễn ra nhưng chậm hơn so với các dân tộc khác cùng cư trú trong vùng. Đặc biệt việc tôn thờ và biết ơn đối với Hoàng Vần Thùng - một nhân vật được cho là thủ lĩnh che chở cho dân bản hàng năm vẫn được người Cơ Lao thôn Tả Chải xã Túng Sán Hoàng Su Phì thực hiện lễ cúng trong phạm vi thôn bản. Đây là hoạt động thường niên mang tính tộc người đặc sắc. Dựa trên một số tư liệu thực địa trong quá trình khảo sát về đời sống văn hóa của 2 dân tộc Lô Lô và Cơ Lao tỉnh Hà Giang vào năm 2017 bài viết đề cập cụ thể hơn tới vai trò và tầm ảnh hưởng của Hoàng Vần Thùng đối với đời sống văn hóa tinh thần người Cơ Lao trong mối liên hệ với các dân tộc cùng cư trú. Từ khóa Hoàng Vần Thùng Cơ Lao Túng Sán Hoàng Su Phì Hà Giang Đời sống. Nhận bài ngày gửi phản biện chỉnh sửa duyệt đăng ngày Liên hệ tác giả Lê Thị Thoả Email lethoatq@ 1. MỞ ĐẦU Theo số liệu Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2009 dân tộc Cơ Lao ở Việt Nam có số lượng người cư trú chủ yếu ở khu vực biên giới Việt Nam - Trung Quốc. Trong đó Hà Giang là tỉnh có nhiều dân tộc Cơ Lao nhất với người chiếm 77 1 dân số Cơ Lao cả nước . Dựa theo các nghiên cứu trước đây cho thấy có 3 nhóm là Cơ Lao Đỏ Cơ Lao Trắng và Cơ Lao Xanh. Nguồn gốc từ tỉnh Quý Châu Trung Quốc di cư sang Việt Nam cũng được 5 đến 7 đời
