Từ cao chiết etyl axetat của cây cỏ mực (Eclipta prostrata (L.) L.) ở tỉnh Thừa Thiên Huế, hợp chất luteolin đã được phân lập. Bài viết trình bày kết quả phân lập và xác định cấu trúc của hợp chất flavonoit từ cao chiết etyl axetat và thành phần hóa học các chất dễ bay hơi trong cao chiết n-hexan của cây cỏ mực. | THÀNH PHẦN HÓA HỌC CỦA CÂY CỎ MỰC ECLIPTA PROSTRATA Ở TỈNH THỪA THIÊN HUẾ TRẦN ĐỊNH - LÊ QUỐC THẮNG Trường Đại học Sư phạm - Đại học Huế Tóm tắt Từ cao chiết etyl axetat của cây cỏ mực Eclipta prostrata L. L. ở tỉnh Thừa Thiên Huế hợp chất luteolin đã được phân lập. Cấu trúc của luteolin được xác định bằng các phương pháp phổ IR 1H-NMR 13C-NMR và so sánh với số liệu đã công bố. Ngoài ra thành phần hóa học các chất dễ bay hơi trong cao chiết n- hexan của cây cỏ mực cũng đã được xác định bằng phương pháp sắc ký khí khối phổ liên hợp GC MS . Từ khóa Eclipta prostrata L. L. luteolin. 1. MỞ ĐẦU Cỏ mực còn có tên là cỏ nhọ nồi hạn liên thảo tên khoa học Eclipta prostrata L. L. là một loài thực vật trong họ Cúc Asteraceae được phân bố rộng khắp ở các khu vực có khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới. Cỏ mực là một loài cỏ mọc thẳng đứng có thể cao tới 80 cm thân có lông cứng màu lục đôi khi hơi đỏ tía. Lá mọc đối có lông ở hai mặt dài 2 8 cm rộng 5 - 15 mm. Cụm hoa hình đầu màu trắng ở kẽ lá hoặc đầu cành lá bắc thon dài 5 6 mm cũng có lông. Quả bế 3 cạnh hoặc dẹt có cánh dài 3 mm rộng 1 5 mm đầu cụt. Cây ra hoa từ tháng 7 9 quả tháng 9 10. Mọc hoang khắp nơi ở nước ta 1 4 . Trong y học cổ truyền Trung Quốc lá cỏ mực được cho là giúp mọc tóc. Toàn cây làm chất cầm máu trị đau mắt ho ra máu tiểu ra máu đau lưng sưng ruột sưng gan vàng da. Lá tươi có tác dụng chống sưng và nhiễm độc ở Việt Nam cỏ mực được sử dụng để điều trị các chứng nôn ra máu từ dạ dày chảy máu cam tiểu tiện ra máu xuất huyết tử cung viêm gan mãn tính viêm ruột lỵ viêm da trẻ em suy dinh dưỡng ù tai rụng tóc do đẻ non suy nhược thần kinh bệnh nấm ngoài da eczema vết loét 4 . Các kết quả nghiên cứu trước đây cho thấy thành phần hóa học chủ yếu của cây cỏ mực là các hợp chất coumarin 8 triterpenoit saponin 7 flavonoit thiophen 6 và steroid 3 . Trong bài báo này chúng tôi thông báo kết quả phân lập và xác định cấu trúc của hợp chất flavonoit từ cao chiết etyl axetat và thành phần hóa học các chất dễ bay hơi .
