Bộ sách về vùng đất Nam Bộ nghiên cứu khá toàn diện trên nhiều lĩnh vực của vùng đất phương Nam, từ điều kiện tự nhiên, quá trình lịch sử, dân cư, dân tộc, tôn giáo, thiết chế quản lý xã hội, quá trình Nam Bộ hội nhập với khu vực và quốc tế. Tập 2 của bộ sách trình bày về Nam Bộ từ cội nguồn đến thế kỷ VII, phần 2 này trình bày về văn minh Óc Eo và đế chế Phù Nam; . Mời các bạn cùng tham khảo! | 163 Chương III VĂN MINH ÓC EO VÀ ĐẾ CHẾ PHÙ NAM I- ĐỊNH DANH NHẬN DIỆN VĂN MINH ÓC EO VÀ PHÙ NAM 1. Về vấn đề văn minh Óc Eo - Phù Nam Quá trình nhận thức về văn minh Óc Eo - Phù Nam có thể khái quát như sau Vào cuối thế kỷ XIX người ta bắt đầu nói nhiều đến nhà nước Phù Nam qua việc phát hiện những thông tin được ẩn giấu trong kho tàng thư tịch Trung Hoa cổ đại và một số hiếm hoi bi ký còn xuất lộ trên mặt đất1. Trong nửa đầu thế kỷ XX các nhà khoa học Pháp bắt đầu để tâm tìm kiếm những chứng tích vật chất của nền văn minh bị lãng quên này như dấu tích đền đài tượng bi ký và kênh mương cổ. Đọng lại của thời kỳ tìm kiếm này là công cuộc nghiên cứu điền dã và khai quật khảo cổ học tương đối hệ thống của chuyên gia khảo cổ học mỹ thuật người Pháp Giám đốc Viện Viễn Đông Bác cổ Pháp là Louis Malleret vào năm 1944 tại vùng Óc Eo - Ba Thê2. Có lẽ chính Louis Malleret là người đã tạo ra một niềm tin hoàn chỉnh vào sự tồn tại có 1. Xem Ma Tuan Lin Ethnographie des peuples étrangères à la Chine. Paris 1883. Xem Léon de Rosny Les peuples orientaux connus des anciens Chinois 1886. Xem Pelliot P. Le Fou Nan bài in trong BEFEO vol. 3 Hanoi 1903 . 2. Xem Malleret Louis L Archéologie du Delta du Mékong 4 vol. Publications d EFEO Paris 1959 1960 1962 1963. 164 VÙNG ĐẤT NAM BỘ II TỪ CỘI NGUỒN ĐẾN THẾ KỶ VII thật của nền văn minh Phù Nam và định hướng thuyết phục cho một cách tiếp cận hữu hiệu nhất để phục dựng lại nền văn minh đã mất đó bằng khảo cổ học. Cũng từ những hoạt động khoa học khảo cổ này mà Óc Eo tên một gò nổi giữa cánh đồng lúa ở gần chân núi Ba Thê trở nên nổi tiếng và đại diện cho một nền văn hóa khảo cổ bị lãng quên. Do số lượng tư liệu thành văn rất hạn chế việc nghiên cứu về nhà nước cổ nhất ở nam Đông Dương này phải dựa chính vào những phát hiện khảo cổ học. Từ đó bên cạnh tên Phù Nam luôn xuất hiện tên Óc Eo khiến người ta đã đồng nhất chúng một cách đơn giản. Khảo cổ học vùng Nam Bộ hoặc trong một chừng mực nào đó cũng còn gọi là khảo cổ học Óc Eo .
