Bài viết Nghiên cứu xây dựng phần mềm tự động thiết kế bánh răng trụ trình bày các nội dung chính sau: Nguyên lý tạo hình bánh răng trụ; Phương trình toán học tính toán biên dạng và điều kiện tồn tại biên dạng; Xây dựng phần mềm tự động tính toán bánh răng trụ. | Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2017. ISBN 978-604-82-2274-1 NGHIÊN CỨU XÂY DỰNG PHẦN MỀM TỰ ĐỘNG THIẾT KẾ BÁNH RĂNG TRỤ Đoàn Khắc Hiệp Trường Đại học Thủy lợi email dkhiep@ 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Bánh răng trụ là chi tiết có biên dạng phức tạp và được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực cơ khí. Việc thiết kế tính toán do vậy gây ra nhiều khó khăn và mất nhiều thời gian. Một số phần mềm hiện tại như Solidworks Inventer đã có công cụ hỗ trợ thiết kế bánh răng nhưng có biên dạng tượng trưng là cung tròn và hoàn toàn không đúng với biên dạng thân khai thực tế sử dụng involute . Các mô phỏng và tính toán tiếp xúc độ bền ăn khớp sử dụng bánh răng từ các phần mềm có sẵn vì thế gây ra ít nhiều sự thay đổi so với biên dạng lý thuyết. Dựa vào nguyên lý tính toán bánh răng nghiên cứu này xây dựng phần mềm thiết kế bánh răng trụ thuận tiện và chính xác thông qua các phần mềm Visual Basic và Solidworks. 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Hình 2. Chuyển động cắt tạo bánh răng trụ . Nguyên lý tạo hình bánh răng trụ Phương trình toán học tính toán biên dạng và điều kiện tồn tại biên dạng Bánh răng trụ được hình thành theo nguyên lý cắt bao hình được giới thiệu bởi Công thức tính toán và điều kiện tồn tại Faydor L. Litvin 1 mô phỏng cho nguyên lý biên dạng được F. L. Litvin và C. L. Hsiao này là một thanh răng với vai trò là một dụng đưa ra 1 2 . Gọi phương trình của thanh cụ cắt chuyển động tịnh tiến tương đối với răng và bánh răng sinh lần lượt là 1 và 2. vận tốc không đổi và bánh răng quay với vận Biên dạng thanh răng được biểu diễn dạng tốc góc tương ứng có giá trị bằng hằng số véc tơ như sau Hình 2 1 . Trong đó biên dạng của thanh 1 r1 x u θ y u θ y u θ T 1 răng được thể hiện như hình 1 1 . Sử dụng các hệ tọa độ S1 S2 Sf lần lượt gắn với thanh răng bánh răng sinh và hệ tọa độ đứng yên ta có phương trình của thanh răng r1 trong hệ tọa độ S2 bằng phép chuyển tọa độ thông qua các ma trận. r2 u θ Ø u θ 2 Hình 1. Biên dạng của thanh răng Trong đó 194 Tuyển tập Hội .
