Đặc điểm thực vật và phân bố Dây leo quấn sang phải. Thân rễ phình thành củ ăn sâu xuống đất khó đào, củ hình chày dài có thể đến 1 m, có nhiều rễ con, mặt ngoài màu xám nâu bên trong có bột màu trắng. Phần trên mặt đất, ở kẽ lá thỉnh thoảng có những củ con nhỏ (thiên hoài) có thể đem trồng được. Lá mọc đối hoặc có khi mọc so le. Lá đơn, nhẵn, hình tim đầu nhọn có 5-7 gân chính. Hoa mọc thành bông, trục bông khúc khuỷu mang nhiều hoa | HOÀI SƠN Rhizoma Dioscoreae persimilis 34 HOÀI SƠN Rhizoma Dioscoreae persimilis l thân rễ đã chế biến của cây hoài sơn củ mài Dioscorea persimilis Prain et Burkill họ Củ nâu Dioscoreaceae . Đặc điểm thực vật và phân bố Dây leo quấn sang phải. Thân rễ phình thành củ ăn sâu xuống đất khó đào củ hình chày dài có thể đến 1 m có nhiều rễ con mặt ngoài màu xám nâu bên trong có bột màu trắng. Phần trên mặt đất ở kẽ lá thỉnh thoảng có những củ con nhỏ thiên hoài có thể đem trồng được. Lá mọc đối hoặc có khi mọc so le. Lá đơn nhẵn hình tim đầu nhọn có 5-7 gân chính. Hoa mọc thành bông trục bông khúc khuỷu mang nhiều hoa. Hoa đơn tính khác gốc. Bao hoa 6 dài bằng nhau nhị 6 hoa cái mọc thành bông. Quả nang có 3 cánh. Cây mọc hoang ở rừng nhân dân ta vẫn đào lấy củ ăn. Hiện nay được trồng ở nhiều nơi thu hoạch từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau. 35 HOÀI SƠN Rhizoma Dioscoreae persimilis Bộ phận dùng và chế biến Củ mài đào về rửa sạch đất gọt vỏ ngâm nước phèn chua 2-4 giờ vớt ra cho vào lò sấy diêm sinh đến khi củ mềm mang ra phơi hay sấy cho se đem gọt và lăn thành trụ tròn. Tiếp tục sấy diêm sinh 1 ngày 1 đêm nữa rồi đem phơi hay sấy ở nhiệt độ 60 C cho tới khi độ ẩm không quá 10 . Sau khi chế biến hoài sơn có hình trụ tròn dài 8-20 cm đường kính 1-3 cm. Mặt ngoài trắng hay ngà vàng. Vết bẻ có nhiều bột không có xơ rắn chắc không mùi vị. Thành phần hóa học Hiện nay mới biết thành phần chủ yếu là tinh bột chất nhày. .
