Bán đảo Ả rập Napoleon có công đánh thức dân tộc Ả Rập không? Một số học giả Pháp như Henri Jego trong L’Empire arabe troième grand? (Au fil d’Ariane – 1963), Jacques trong L’Islam moderne (Payot 1963) cho rằng Napoleon đã có công đánh thức dân tộc Ả Rập trong khi họ đương thiêm thiếp ngủ ở đầu thế kỷ XIX. Jacques đưa ra chứng cứ Bonaparte chỉ ở Ai Cập một thời gian ngắn mà đã tổ chức được ở đó một nền hành chính tỉnh, một cơ quan tài chính và nhiều hội đồng dân cử. | Bán đảo Ả rập Napoleon có công đánh thức dân tộc Ả Rập không Một số học giả Pháp như Henri Jego trong L Empire arabe troième grand Au fil d Ariane - 1963 Jacques trong L Islam moderne Payot -1963 cho rằng Napoleon đã có công đánh thức dân tộc Ả Rập trong khi họ đương thiêm thiếp ngủ ở đầu thế kỷ XIX. Jacques đưa ra chứng cứ Bonaparte chỉ ở Ai Cập một thời gian ngắn mà đã tổ chức được ở đó một nền hành chính tỉnh một cơ quan tài chính và nhiều hội đồng dân cử để dân Ai Cập quen với lề lối đại diện. Ông ta lại lo đến vấn đề giáo dục khuyến khích dân bản xứ mở nhà in sáng lập một nhật báo tờ Le Courrier d Egypte một tạp chí tờ La Décade Egyptienne. Về phương diện kinh tế ông cho nghiên cứu kế hoạch dẫn thủy nhập điền để cho không một giọt nước nào của sông Nil chảy phí ra biển . Hơn nữa sau chiến dịch Kim tự tháp mấy tuần ông ta còn thành lập viện khoa học và nghệ thuật. viện hoạt động đều đều trong ba năm nhờ các bác học Pháp Monge Bertholler Fournier Geoffroy Saint hilaire Desgenettes. Và cũng theo Risler khi Bonaparte rút quân về rồi Méhémet Ali được vua Thổ cử làm thống đốc Ai Cập hồi đó Ai Cập tuy là thuộc địa của Thổ nhưng được tương đối tự trị tiếp tục công việc của Pháp canh tân quốc gia theo kiểu châu Âu dùng các giáo sư và kỹ sư Pháp thoát li lần lần ảnh hưởng của Thổ mà gây tinh thần quốc gia dân tộc tại Ai Cập tinh thần mà khối Hồi giáo chưa hề biết. Dù viết về Ả Rập hay về Trung Hoa Việt Nam nhiều học giả Âu Tây đã có luận điểm như vậy chính người phương Tây đem cái tinh thần quốc gia dân tộc dạy cho người phương Đông nghĩa là trước khi người phương Tây tới khai hoá người phương Đông như họ nói thì người phương Đông không biết ái quốc không có tinh thần dân tộc có lẽ chỉ có vài cái tinh thần trung quân hoặc tinh thần tôn giáo thôi. Có vẻ như họ muốn bảo Mình khai hóa cho họ để họ chống lại mình quân vong ân bội nghĩa . Riêng về Việt Nam tôi đã bác luận điểm đó trong bài Cụ Phan và lòng dân trong tập Kỷ niệm 100 năm năm sinh Phan Bội Châu
