Hiện tượng cảm ứng điện từ: Ta đã biết dòng điện sinh ra từ trường. Ngược lại, từ trường có sinh ra dòng điện không? Bằng các thí nghiệm của mình, Nhà Bác học Faraday đã phát hiện ra rằng: mỗi khi từ thông qua mạch kín biến thiên thì trong mạch xuất hiện dòng điện. Dòng điện đó được gọi là dòng điện cảm ứng và hiện tượng phát sinh ra dòng điện cảm ứng gọi là hiện tượng cảm ứng điện . | Chương 14 CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ 291 Chương 14 CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ CÁC ĐỊNH LUẬT CƠ BẢN VỀ CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ 1 - Hiện tượng cảm ứng điện từ Ta đã biết dòng điện sinh ra từ trường. Ngược lại từ trường có sinh ra dòng điện không Bằng các thí nghiệm của mình Nhà Bác học Faraday đã phát hiện ra rằng mỗi khi từ thông qua mạch kín biến thiên thì trong mạch xuất hiện dòng điện. Dòng điện đó được gọi là dòng điện cảm ứng và hiện tượng phát sinh ra dòng điện cảm ứng gọi là hiện tượng cảm ứng điện - từ. 2 - Định luật Lenz Dòng điện cảm ứng có chiều sao cho từ trường mà nó sinh ra chống lại sự biến thiên của từ thông sinh ra nó. Định luật Lenz cho phép xác định chiều của dòng điện cảm ứng xuất hiện trong mạch kín bất kì khi từ thông qua mạch đó biến thiên. Ví dụ để xác định chiều của dòng điện cảm ứng xuất hiện trong vòng dây ở hình ta phân tích như sau Do nam châm đi xuống nên từ thông qua vòng dây tăng lên làm xuất hiện dòng điện cảm ứng IC. Từ trường BC do dòng IC gây ra phải chống lại sự Hình chiều của dòng điện cảm ứng tăng của từ thông. Muốn vậy BC phải ngược chiều với Dùng qui tắc cái đinh ốc suy ra dòng IC ngược chiều kim đồng hồ. B . Suy ra BC hướng lên. Nếu nam châm chuyển động ra xa vòng dây thì từ thông giảm khi đó BC cùng chiều B kết quả dòng IC cùng chiều kim đồng hồ. Vậy Nếu om tăng thì BC Tị B Nếu om giảm thì BC TT B 3 - Định luật Faraday về suất điện động cảm ứng Sự xuất hiện dòng điện cảm ứng trong mạch kín chứng tỏ trong mạch phải tồn tại một suất điện động ệC gọi là suất điện động cảm ứng. Bằng cách phân tích các kết quả thực nghiệm của mình Faraday đã tìm được biểu thức của suất điện động cảm ứng 292 Giáo Trình Vật Ly Đại Cương - Tập I Cơ - Nhiệt - Điện e C - dOm dt Suất điện động cảm ứng bằng về trị số và trái dấu với tốc độ biến thiên của từ thông qua mạch. Nếu mạch kín dòng điện cảm ứng trong mạch sẽ có cường độ Ic Rtm với Rtm là điện trở của toàn mạch. Nếu mạch hở thì không có dòng IC nhưng hai đầu mạch có hiệu điện thế U 2 C . Ta biết .
