I- Thổ nhưỡng: - Thổ nhưỡng (đất) là lớp vật chất tơi xốp ở bề mặt lục địa, được đặc trưng bởi độ phì. - Độ phì đất: Là khả năng cung cấp nhiệt, khí, các chất dinh dưỡng cần thiết cho thực vật sinh trưởng và phát triển | Bài 17: thổ nhưỡng quyển, các nhân tố hình thành thổ nhưỡng I- Mục tiêu: Sau bài học, học sinh cần: - Hiểu thế nào là thổ nhưỡng (đất). Đất khác với các vật thể tự nhiên khác ở điểm nào ? - Nắm được các nhân tố và vai trò của chúng đối với sự hình thành đất. Biết phân tích vai trò từng nhân tố. II- Thiết bị dạy học: III- Phương pháp dạy học: - Phương pháp đàm thoại. - Liên hệ thực tế IV- Tiến trình lên lớp: 1- ổn định lớp. 2- Bài cũ. Nêu hiện tượng thủy triều. 3- Bài mới. Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung chính - Hoạt động 1 (cá nhân): Trình bày: + Khái niệm thổ nhưỡng (đất) + Thổ nhưỡng khác các vật thể tự nhiên khác ở đặc trưng gì ? + Độ phì đất. + Thổ nhưỡng quyển - Giáo viên chuẩn kiến thức. - Mở rộng: Độ phì tự nhiên, độ phì nhân tạo. - Hoạt động 2 (nhóm): Chia lớp thành 6 nhóm + Nhóm 1: Tìm hiểu nhân tố đá mẹ + Nhóm 2: Nhân tố khí hậu + Nhóm 3: Sinh vật + Nhóm 4: Địa hình + Nhóm 5: Thời gian + Nhóm 6: Con người - Gọi đại diện trình bày từng nhân tố Ví dụ các kiểu khí hậu khác nhau có đất khác nhau: + Khí hậu ôn đới: Đất pốtzôn, đất đen. + Nhiệt đới: Feralit, phù sa. I- Thổ nhưỡng: - Thổ nhưỡng (đất) là lớp vật chất tơi xốp ở bề mặt lục địa, được đặc trưng bởi độ phì. - Độ phì đất: Là khả năng cung cấp nhiệt, khí, các chất dinh dưỡng cần thiết cho thực vật sinh trưởng và phát triển - Thổ nhưỡng quyển là lớp vỏ chứa vật chất tơi xốp ở bề mặt lục địa. II- Các nhân tố hình thành đất: 1- Đá mẹ: Đá gốc bị phong hóa tạo thành đá mẹ. Đá mẹ cung cấp vật chất vô cơ cho đất, quyết định thành phần cơ giới, khoáng vật, ảnh hưởng tính chất lý, hóa của đất. 2- Khí hậu: ảnh hưởng trực tiếp đến sự hình thành đất thông qua nhiệt - ẩm + Đá gốc ------> bị phá hủy -----> đất + Nhiệt, ẩm ảnh hưởng đến sự hòa tan, rửa trôi, tích tụ vật chất. - Khí hậu ảnh hưởng thông qua lớp phủ thực vật. 3- Sinh vật: - Thực vật: Cung cấp vật chất hữu cơ, rễ phá hủy đá. - Vi sinh vật: Phân giải xác súc vật tạo mùn - Động vật. 4- Địa hình: - Núi cao: Nhiệt độ, ẩm thấp --> quá trình hình thành đất. - Địa hình dốc: Đất bị xói mòn. - Địa hình bằng phẳng: Bồi tụ --> giàu chất dinh dưỡng. - Địa hình: Khí hậu, thực vật. 5- Thời gian: Thời gian hình thành đất chính là tuổi đất + Vùng nhiệt đới: Đất nhiều tuổi. + Vùng ôn đới, cực: Đất ít tuổi. 6- Con người: - Hoạt động tích cực: Nâng độ phì cho đất, chống xói mòn. - Tiêu cực: Đốt rừng làm nương rẫy. 4- Kiểm tra đánh giá: Nhân tố ảnh hưởng trực tiếp đến sự hình thành đất 5- Hoạt động nối tiếp: Bài tập sau sách giáo khoa.
