Trong xã hội cổ truyền, trong cái gọi là dân, dân chúng, có các nhà Nho bình dân (không tham chính), nông dân, thợ thủ công và người buôn bán (đại đa số là buôn bán nhỏ). Quan niệm của người dân xưa về các nhà buôn lớn và những người buôn bán nhỏ đuợc thể hiện một cách lưỡng phân qua truyện dân gian, ca dao, tục ngữ và phong tục tập quán. | Bài học Đạo đức Doanh nhân từ văn học dân gian Trong xã hội cổ truyền trong cái gọi là dân dân chúng có các nhà Nho bình dân không tham chính nông dân thợ thủ công và người buôn bán đại đa số là buôn bán nhỏ . Quan niệm của người dân xưa về các nhà buôn lớn và những người buôn bán nhỏ đuợc thể hiện một cách lưỡng phân qua truyện dân gian ca dao tục ngữ và phong tục tập quán. 1. Những hình ảnh chưa đẹp về người buôn xưa Trong truyện Cái cân thuỷ ngân tác giả dân gian kể rằng có cặp vợ chồng nhà buôn nọ người ta cho là có hồng phúc. Thực ra họ là phường buôn gian bán lận. Họ chế ra một cái cân cán rỗng trong đổ mấy giọt thuỷ ngân hai đầu bịt đồng trông bề ngoài giống trăm nghìn cái cân khác. Thành ra họ muốn cân già cũng được muốn cân non cũng được. Cân già thì dốc cán cân về phía quả cân mấy giọt thuỷ ngân sẽ về phía ấy cân non thì dốc cán cân về phía đằng đĩa cân mấy giọt thuỷ ngân sẽ chạy về phía này. Cũng cái cân này khi bán hàng thì khác mà khi mua hàng thì khác bao giờ phần lợi cũng thuộc về họ. Ai kêu ca họ nói trơn như nước chảy Thì các ông các bà cứ xem mặt cân. Nó có thiên vị ai đâu Chúng tôi buôn bán ngay thật chỉ lấy công làm lãi chứ hay gì cái thói lừa đảo buôn năm bán mười. Tội để cho ai Giàu như thế có bền đâu . Truyện Con mụ Lường khắc hoạ hình ảnh một người đàn bà gian xảo. Bằng vẻ sang trọng tốt bụng bề ngoài mụ đã lừa gạt không biết bao nhiêu người làm cho họ mất hết hàng hoá tài sản trở thành nông nô cho mụ phải làm việc quần quật nhiều năm trời bặt tin người thân. Một thói xấu của những nhà buôn lớn là thói háo sắc. Trong truyện Sự tích con muỗi một khách thương sang trọng thấy nhan sắc vợ người diễm lệ thì nảy tà tâm dùng tiền của và lời lẽ đường mật để quyến rũ làm cho người đàn bà này bỏ chồng đi theo hắn ta. Trong truyện Người đàn bà bị vu oan một lái buôn tơ lụa tên là Lý đã coi thường sự đoan chính tiết hạnh của phụ nữ dùng xảo thuật để cướp tất cả tài sản của người bạn buôn. Một thói xấu nữa của những người buôn bán là thói hợm của. Dân .
