Vấn đề sử dụng hợp lý và tiết kiệm điện năng trong các xí nghiệp công nghiệp có ý nghĩa rất lớn đối với nền kinh tế vì các xí nghiệp này tiêu thụ khoảng 55 tổng số điện năng được sản xuất ra. Hệ số công suất cos là một trong các chỉ tiêu để đánh giá xí nghiệp dùng điện có hợp lý và tiết kiệm hay không. Nâng cao hệ số công suất cos là một chủ trương lâu dài gắn liền với mục đích phát huy hiệu quả cao nhất quá trình sản xuất, phân phối. | Chương 21 TÍNH TOÁN BÙ CÔNG SUẤT PHẢN KHÁNG ĐỂ NÂNG CAO HỆ số CÔNG SUẤT CHO NHÀ MÁY . ĐẶT VẤN ĐỂ Vấn đề sử dụng hợp lý và tiết kiệm điện năng trong các xí nghiệp công nghiệp có ý nghĩa rất lớn đối với nền kinh tế vì các xí nghiệp này tiêu thụ khoảng 55 tổng số điện năng đ-ợc sản xuất ra. Hệ số công suất cosọ là một trong các chỉ tiêu để đánh giá xí nghiệp dùng điện có hợp lý và tiết kiệm hay không. Nâng cao hệ số công suất cosọ là một chủ tr-ơng lâu dài gắn liền với mục đích phát huy hiệu quả cao nhất quá trình sản xuất phân phối và sử dụng điện năng. Phần lớn các thiết bị tiêu dùng điện đều tiêu thụ công suất tác dụng P và công suất phản kháng Q. Công suất tác dụng là công suất đ-ợc biến thành cơ năng hoặc nhiệt năng trong các thiết bị dùng điện còn công suất phản kháng Q là công suất từ hoá trong các máy điện xoay chiều nó không sinh ra công. Quá trình trao đổi công suất phản kháng giữa náy phát và hộ tiêu dùng điện là một qóa trình dao động. Mỗi chu kỳ của dòng điện Q đổi chiều bốn lần giá trị trung bình của Q trong 1 2 chu kỳ của dòng điện bằng không. Việc tạo ra công suất phản kháng không đòi hỏi tiêu tốn năng l-ợng của động cơ sơ cấp quay máy phát điện. Mặt khác công suất phản kháng cung cấp cho hộ tiêu dùng điện không nhất thiết phải lấy từ nguồn. Vì vậy để tránh truyền tải một l-ợng Q khá lớn trên đ-ờng dây ng-ời ta đặt gần các hộ tiêu dùng điện các máy sinh ra ra Q tụ điện máy bù đồng bộ . để cung cấp trực tiếp cho phụ tải làm nh- vậy đ-ợc gọi là bù công suất phản kháng. Khi bù công suất phản kháng thì góc lệch pha giữa dòng điện và điện áp trong mạch sẽ nhỏ đi do đó hệ số công suất cosọ của mạng đ-ợc nâng cao giữa P Q và góc ọ có quan hệ sau ọ P arctgQ Khi l-ợng P không đổi nhờ có bù công suất phản kháng l-ợng Q truyền tải trên đ-ờng dây giảm xuống do đó góc ọ giảm kết quả là cosọ tăng lên. Hệ số công suất cosọ đ-ợc nâng cao lên sẽ đ-a đến những hiệu quả sau Giảm đ-ợc tổn thất công suất và tổn thất điện năng trong mạng điện. Giảm đ-ợc tổn thất điện
