Chuyên đề 9: Các dạng thuốc điều chế bằng phương pháp hoà tan và chiết xuất I. ĐẠI CƯƠNG. 1. Định nghĩa. Chiết xuất là quá trình dùng dung dịch thích hợp để hoà tạn các chất tan có trong dược liệu, chủ yếu là các chất có tác dụng điều trị, sau đó tách chúng ra khỏi phần không tan của dược liệu. | Chuyên đề 9 Các dạng thuốc điều chế bằng phuơng pháp hoà tan và chiết xuất I. ĐẠI CƯƠNG. 1. Định nghĩa. Chiết xuất là quá trình dùng dung dịch thích hợp để hoà tạn các chất tan có trong duợc liệu chủ yếu là các chất có tác dụng điều trị sau đó tách chúng ra khỏi phần không tan của duợc liệu. Phần dung môi đã hoà tan các chất tan đuợc gọi là dịch chiết. Phần không ta của duợc liệu đuợc gọi là bã duợc liệu. Các chất có tác dụng diều trị trong duợc liệu âncloid glycoside vitamin tinh dàuũ Các chất không có tác dụng điều trị các chất gây khó khăn trong quá trình bảo quản đuờng tinh bột pectin chất nhầy nhựaũ đuợc gọi là tạp chất. 2. Dược liêu và dung môi để điều chế dịch chiết. Dược liêu. - Duợc liệu thực vật lá hoa rễ hạt vỏũ - Duợc liệu động vật da xuơng sừng gạcũ Để đạt được mục đích của hoà tan chiết xuất cần chú ý đến thành phần phức tạp của dược liệu. Màng tế bào có tính chất của màng thẩm tích nó cho dung môi thêm vào bên trong tế bào và cho các chất tan phân tử nhỏ đi qua gữ lại các phân tử lớn trong tế bào. Với các duợc liệu có cấu trúc tế bào mỏng nhu hoa láũ dung môi dễ thấm vào duợc liệu nên quá trình chiết xuất xảy ra dễ dàng hơn. Với các duợc liệu có cấu trúc màng tế bào rắn chắ duợc bao bọc bởi chất không thấm nuớc nhu nhựa sáp nhu hạt thân rễ thì khó thấm dung môi nên khó chiết xuất hơn. Màng nguyên sinh chất trong tế bào có tính chất bán thấm chỉ cho dung môi đi vào trong tế bào nên khi nguyên liệu còn tuơi không thể chiết xuất các chất tan trong tế bào. Do vậy khi chiết xuất nguời ta thuờng sử dụng duợc liệu đã sấy khô. Dung môi. Dung môi cần chọn sao cho có khả năng hoà tan tối đa các chất có tác dụng điều trị và tói thiểu tạp chấ t trong duợc liệu. Yêu cầu chất lượng của dung môi. - Dễ thấm vào dược liệu thường là dung môi có độ nhớt thấp sức căng bề mặt nhỏ . - Hoà tan chọn lọc hoà tan nhiều hoạt chất ít tạp chất . - Trơ về mặt hoá học không làm biến đổi hoạt chất không gây khó khăn trong quá trình bảo quản không bị phân huỷ bởi nhiệt độ cao. - .
