Bòn bon (Lansium domesticum) thuộc họ Xoan (Meliaceae), có nguồn gốc mọc hoang ở rừng tại các huyện Hiên, Giằng, Đại Lộc (Quảng Nam), do người Cờ Tu phát hiện, hái ăn lâu đời trước khi triều đình nhà Nguyễn đặt lệ thu thuế đầu thế kỷ 18. Nay Bòn bon được trồng khắp các bình nguyên và nhiều nhất ở Lái Thiêu (Bình Dương), và có rất nhiều giống lai tạo vừa to trái vừa ngọt Đặc tính thực vật Cây thuộc loại đại mộc, mọc thẳng đứng, cao 15 - 20 m. Cây phát triển chậm, mất đến. | Trái Bòn bon Bòn bon Lansium domesticum thuộc họ Xoan Meliaceae có nguồn gốc mọc hoang ở rừng tại các huyện Hiên Giằng Đại Lộc Quảng Nam do người Cờ Tu phát hiện hái ăn lâu đời trước khi triều đình nhà Nguyễn đặt lệ thu thuế đầu thế kỷ 18. Nay Bòn bon được trồng khắp các bình nguyên và nhiều nhất ở Lái Thiêu Bình Dương và có rất nhiều giống lai tạo vừa to trái vừa ngọt. Đặc tính thực vật Cây thuộc loại đại mộc mọc thẳng đứng cao 15 - 20 m. Cây phát triển chậm mất đến 15 năm mới trưởng thành. Vỏ thân màu nâu đỏ hay vàng nâu. Lá một lần kép với 3 - 7 lá phụ mọc xen cứng không lông dài 8 - 15 cm rộng 7 - 12 cm. Phiến lá phụ hình xoan nhọn nguyên. Cuống lá phụ dài đến 1 cm. Chùm hoa tụ tán màu trắng hay vàng nhạt mọc ở ngọn nhánh. Hoa lưỡng phái đực và cái riêng biệt. Hoa nhỏ có 5 lá đài. Trái gần như tròn tụ thành chùm từ 2 đến 30 trái vỏ vàng nhạt hay hơi trắng hồng mịn như nhung có chứa một chất nhựa mủ trắng. Trái thường có 5 múi có vách ngăn mỏng. Múi trong suốt chứa nhiều nước có mùi thơm vị ngọt hay hơi chua mỗi múi chứa 1 hột thường lép vị rất đắng nên khi ăn nhả bỏ hột. Nhiều giống Bòn bon mỗi năm cho hai mùa trái vào tháng 6 - 7 và tháng 12 - 1 dương lịch đôi khi kéo đến tháng 2. Mỗi cây có thể cho 500 - trái năm. Các giống ngoại nhập chiết cành cấy mô cho trái rất sớm trong 1 - 2 năm sai trái và trái to bầu dục vỏ mỏng ít mủ và rất ngọt. Thành phần dinh dưỡng 100 g phần ăn được chứa - Chất đạm 0 8 g - Chất bột đường 9 5 g - Chất xơ 2 3 g - Calcium 20 mg - Phosphor 30 mg - Caroten vit A 13 IU - Sinh tố B1 0 089 mg - Sinh tố B2 0 124 mg - Sinh tố C 1 mg về phương diện thực phẩm trái Bòn bon sau khi lột vỏ có thể ăn sống như một trái cây giải khát bỏ hột . Với những chủng vỏ chứa nhiều nhựa có thể nhúng trái vào nước sôi trước khi lột vỏ. Trái tươi có thể giữ khoảng 4 ngày ở nhiệt độ bình thường nhưng nếu giữ trong tủ lạnh ở 12 - 13 độ C có thể tồn trữ đến 2 tuần. Vị ngọt gia tăng vì lượng đường trong trái được chuyển đến mức cao nhất trong vòng 7 ngày .
