Hàn Phi là tư tưởng gia cuối cùng của thời Tiên Tần, tập đại thành các Pháp gia trong ba bốn thế kỷ, nên trước khi giới thiệu đời sống cùng tư tưởng của ông, chúng tôi nghĩ cần ôn lại hai thời Xuân Thu và Chiến Quốc về phương diện xã hội, chính trị và học thuật. Có sách cho vua Văn Vương là người khai sáng nhà Chu; sự thực ông chỉ là một chư hầu (Tây Bá) có tài có đức dưới quyền vua Trụ nhà Thương (cũng gọi là nhà Ân). Chính con ông, Võ. | Hàn Phi Tử PHẦN I - Chương 1 THỜI XUÂN THU VÀ CHIẾN QUỐC TÌNH HÌNH XÃ HỘI Hàn Phi là tư tưởng gia cuối cùng của thời Tiên Tần tập đại thành các Pháp gia trong ba bốn thế kỷ nên trước khi giới thiệu đời sống cùng tư tưởng của ông chúng tôi nghĩ cần ôn lại hai thời Xuân Thu và Chiến Quốc về phương diện xã hội chính trị và học thuật. Có sách cho vua Văn Vương là người khai sáng nhà Chu sự thực ông chỉ là một chư hầu Tây Bá có tài có đức dưới quyền vua Trụ nhà Thương cũng gọi là nhà Ân . Chính con ông Võ Vương mới diệt Trụ mà lên ngôi mở đầu cho nhà Chu năm -1122 1 . Qua đời sau con Võ Vương là Thành Vương còn nhỏ 2 Chu công tên là Đán em Võ Vương tức là chú của Thành Vương làm chức Trủng Tể coi việc nước sửa sang lại chế độ nhạc lễ giáo hoá làm cho nhà Chu cường thịnh văn minh. Từ đó chế độ phong kiến lần lần thay chế độ thị tộc. Sử chép đầu đời Chu có tới 1600 chư hầu chúng tôi nghĩ là những bộ lạc chưa thật sự là chư hầu như giữa đời Tây Chu trở đi 3 . Theo bộ Mạnh Tử Vạn chương hạ - bài 2 đại khái chế độ phong kiến đời Chu như sau Về tước vị các vua trong thiên hạ có 5 bậc 1- Thiên Tử 2- Công 3-Hầu 4- Bá và 5 - Tử với Nam cùng bậc. Về phép phong đất thì có 5 hạng 1- đất của Thiên Tử vuông vức một ngàn dặm 2- đất của Công và Hầu vuông vức trăm dặm 3- đất của Bá bảy chục dặm 4- đất của Tử và Nam năm chục dặm. Binh lực cũng quy định tuỳ theo nước lớn nhỏ. Thời đó chỉ dùng chiến xa chưa có bộ binh và kỵ binh. Mỗi chiến xa có 4 ngựa một người đánh xe ở giữa một quân bắn cung ở bên trái và một quân cầm thương ở bên phải. Nước của Thiên Tử có vạn chiến xa nước của Công Hầu có ngàn chiến xa dưới nữa là trăm chiến xa. Chư hầu có bổn phận tuân lệnh trung thành với thiên tử ngược lại thiên tử có bổn phận che chở giúp đỡ chư hầu. Đúng một kỳ hạn nào đó các chư hầu phải tới triều cống thiên tử và theo lệ cứ năm năm một lần thiên tử đi thăm khắp các chư hầu xem xét chính tích của họ tình hình trong xứ đời sống của dân chúng lễ nhạc nhất là ca dao vì nỗi vui buồn lo lắng của dân
