Từ Khổng Tử, không triết gia nào không bất mãn về xã hội thời Đông Chu, nhà nào cũng đưa ra một biện pháp để cứu thế. Đại khái có hai phái: phái quý tộc suy vi không muốn đổi mới, phái tân địa chủ muốn đổi mới. Trong phái trên, Lão tử chủ trương hoàn toàn thoái hóa, trở về chế độ bộ lạc thời nguyên thủy. Nòng cốt tư tưởng về chính trị (mà cũng về nhân sinh nữa) của ông ở trong câu: “phản giả đạo chi động” (Đạo đức kinhchương 40). . | Hàn Phi Tử P3 - Chương 1 HỌC THUYẾT HÀN PHI LỊCH SỬ QUAN Từ Khổng Tử không triết gia nào không bất mãn về xã hội thời Đông Chu nhà nào cũng đưa ra một biện pháp để cứu thế. Đại khái có hai phái phái quý tộc suy vi không muốn đổi mới phái tân địa chủ muốn đổi mới. Trong phái trên Lão tử chủ trương hoàn toàn thoái hóa trở về chế độ bộ lạc thời nguyên thủy. Nòng cốt tư tưởng về chính trị mà cũng về nhân sinh nữa của ông ở trong câu phản giả đạo chi động Đạo đức kinh-chương 40 . Chữ phản đó có thể hiểu theo hai nghĩa - Nghĩa thứ nhất là tuần hoàn hết một vòng rồi lại trở về như trăng tròn rồi lại khuyết mặt trời lên tới đỉnh rồi lại xuống triều dâng rồi rút hết đông rồi sang xuân tóm lại là vật cùng tắc biến vật cực tắc phản _- Nghĩa thứ nhì là trở về cái gốc tức cái tự nhiên như vô . Vì theo ông vạn vật từ cái hữu mà ra cái hữu lại từ cái vô mà ra. Vì vây ông cho rằng trị nước tốt nhất là vô vi mà lí tưởng là một nước nhỏ dân ít mà không đi đâu xa. Có xe thuyền mà không ngồi có gươm giáo mà không bày. Bỏ hết văn tự dùng lối thắt dây kết thằng đời thượng cổ ai nấy chỉ ăn no mặc ấm ở yên ổn đến chết cũng không qua lại các nước láng giềng. Nhà cầm quyền không can thiệp đến đời sống của nhân dân để dân sống theo tự nhiên. Xem Đại cương triết học Trung Quốc của chúng tôi quyển hạ trang 690 691- Cảo thơm- Sài Gòn 1996 . Khổng Tử muốn duy trì chế độ phong kiến nhưng nghĩ rằng phải tùy thời biến dịch cho nên tuy ông tổ thuật Nghiêu Thuấn hiến chương Văn Võ 1 bắt chước vua Văn vua Võ nhà Chu khen tổ chức nhà Chu là rực rỡ đáng theo Chu giám ư nhị đại úc hồ văn tai Ngô tòng Chu Nhà Chu noi theo hai nhà Thương và Hạ mà định lễ tiết rực rỡ đẹp đẽ thay cho nên ta theo lễ tiết nhà Chu- Bát dật-14 mà cũng có tinh thần cải cách cho hợp thời 1 Đưa ra chủ trương chính danh- phải có tư cách ông vua thì mới đáng gọi là vua- viết sách Xuân Thu để chính danh tự định danh phận ngu bao biếm . 2 Bảo vua phải vậy mới gọi là cha mẹ dân được dân chi sở hiếu hiếu chi dân chi sở ố ố chi thử chi vị
