ĐỊNH NGHĨA Ưu thế lai là hiện tượng con lai có sức sống mạnh hơn bố mẹ, hoặc cả cơ thể cây lai, hoặc từng cơ quan bộ phận cuả cây lai sinh trưởng, phát triển nhanh, mạnh hơn, có tính chống chịu cao hơn, phẩm chất tốt hơn bố mẹ. Ưu thế lai do tác dụng qua lại giữa các gen trội khác nhau. Ngoài tác dụng ức chế cuả các alen trội đối với các alen lặn ở cùng vị trí, ưu thế lai còn có liên quan đến hiệu quả tác động cộng đồng của các. | Chương 5 ƯU THẾ LAI THAY ĐỔI GIÁ TRỊ TRUNG BÌNH PHƯƠNG SAI 5-1. ĐỊNH NGHĨA Ưu thế lai là hiện tượng con lai có sức sống mạnh hơn bố mẹ hoặc cả cơ thể cây lai hoặc từng cơ quan bộ phận cuả cây lai sinh trưởng phát triển nhanh mạnh hơn có tính chống chịu cao hơn phẩm chất tốt hơn bố mẹ. 5-2. THUYẾT TÍNH TRỘI Dominance hypothesis Ưu thế lai do tác dụng qua lại giữa các gen trội khác nhau. Ngoài tác dụng ức chế cuả các alen trội đối với các alen lặn ở cùng vị trí ưu thế lai còn có liên quan đến hiệu quả tác động cộng đồng của các gen trội khác nhau không cùng vị trí khi sự phát triển cuả một tính trạng chiụ sự kiểm tra cuả hai hoặc nhiều gen trội khác nhau. Ưu thế lai còn liên quan đến hiệu quả tác động bổ sung của các gen trội không cùng vị trí làm phát sinh tính trạng mới. AAbb x aaBB F1 AaBa tốt hơn AAbb và aaBB do A a và B b Thuyết này đã được chấp nhận một cách phổ biến để giải thích hiện tượng heterosis và inbreeding depression sự suy giảm do cận giao . Thuyết này được đề xuất do Davenport 1908 Bruce 1910 Keeble và Pellew 1910 . Năm 1921 Collins và một vài tác giả khác còn đề nghị gọi thuyết tính trội là Thuyết tính trội của các gen liên kết dominance of linked genes 5-3. THUYẾT SIÊU TRỘI Overdominance hypothesis Ưu thế lai do tính dị hợp gây nên. Đó là kết quả cuả sự tác dụng qua lại giữa các alen khác nhau cùng vị trí ảnh hưởng cuả nó sinh ra vượt xa bất cứ dòng đồng hợp tử nào. Aa aa Aa AA hoặc a1a2 a1a1 a1a2 a2a2 Thuyết này được đề xuất bởi Shull và East 1908 . Trước đó nó được gọi là - Single gene heterosis ưu thế lai đơn gen - Superdominance siêu trội - Cumulative action of divergent alleles hiệu ứng tích lũy cuả các alen khác nhau East 1936 đã phát triển lý thuyết ưu thế lai cuả các dị hợp tử với khác nhau rộng hơn a1a2 a1a2 a1a4 và . Ngoài hai lý thuyết chính vừa nêu còn có - Thuyết cân bằng di truyền. - Thuyết dị hợp tử về cấu trúc. - Thuyết đồng tế bào chất homoplasmic Tuy nhiên chỉ có thuyết tính trội và siêu trội được nghiên cứu và tranh luận nhiều
