Bệnh hệ tiêu hóa liên hệ nhiều đến Tỳ Vị, ngoài ra cũng liên hệ với Can, Đởm (chủ sơ tiết), Thận (nhất là Thận dương – mệnh môn hỏa, là nguồn nung nấu cho Tỳ dương tiêu hóa thức ăn, vận hóa thủy cốc), Tiểu trường và Đại trường giúp chuyển thức ăn xuống và ra ngoài. Bênh hệ tiêu hóa thường do ba nguyên nhân: Thực Chứng (do phong hàn, thấp nhiệt, nhiệt độc, thực tích. Hư Chứng do sự giảm sút công năng của Tỳ Vị, Can, Thận. Hư Thực Lẫn Lộn như Can uất Tỳ. | BỆNH HỌC THỰC HÀNH NGUYÊN TẮC CHẢN TRỊ BỆNH HỆ TIÊU HÓA Bệnh hệ tiêu hóa liên hệ nhiều đến Tỳ Vị ngoài ra cũng liên hệ với Can Đởm chủ sơ tiết Thận nhất là Thận dương - mệnh môn hỏa là nguồn nung nấu cho Tỳ dương tiêu hóa thức ăn vận hóa thủy cốc Tiểu trường và Đại trường giúp chuyển thức ăn xuống và ra ngoài. Bênh hệ tiêu hóa thường do ba nguyên nhân Thực Chứng do phong hàn thấp nhiệt nhiệt độc thực tích. Hư Chứng do sự giảm sút công năng của Tỳ Vị Can Thận. Hư Thực Lần Lộn như Can uất Tỳ hư Can khí phạm Vị. Cơ chế sinh bệnh trên lâm sàng thường biểu hiện bằng sự rối loạn hoạt động của Khí khí trệ khí nghịch khí uất khí hư Huyết huyết ứ huyết hư xuất huyết Âm âm hư tân dịch giảm Dương dương hư Đờm Thấp phù tiêu chảy . THỰC CHỨNG 1- Hàn Thấp Gặp ở bệnh tiêu chảy do lạnh lỵ amip gan viêm bán cấp. Điều trị Giải biểu tán hàn phương hương hóa trọc ôn trung hóa thấp. Thường dùng Hoắc hương Hương nhu Biển đậu Hậu phác. Dùng bài Hoắc Hương Chính Khí Tán bất Hoán Kim Chính Khí Thang. 2- Thấp Nhiệt Thường gặp ở bệnh tiêu chảy do nhiễm khuẩn lỵ amip vàng da nhiễm khuẩn. Điều trị Thanh nhiệt táo thấp. Dùng Nhân trần Hoàng bá Hoàng liên Khổ sâm. Dùng bài Nhân Trần Cao Thang Cát Căn Cầm Liên Thang. 3- Nhiệt Độc Thường gặp trong lỵ trực khuẩn. Điều trị Thanh nhiệt giải độc. Thường dùng Kim ngân Bồ công anh Bạch đầu ông Mã xỉ hiện. Dùng bài Bạch Đầu Ông Thang Hoàng Liên Giải Độc Thang. 4- Thực Tích Thường gặp ở chứng ăn quá nhiều chất đạm béo. Điều trị Tiêu thực đạo trệ. Thường dùng Sơn tra Mạch nha Thaàn khúc Kê nội kim. Dùng bài Bảo Hòa Hoàn Chỉ Thực Đạo Trệ Hoàn. 5- Can Khí Uất Kết thường gặp trong chứng rối loạn thần kinh chức năng đại trường viêm co thắt co thắt cơ hoành - nấc . Điều trị Sơ Can giải uất kiện Tỳ. Thường dùng Sài hồ Bachuj thược Chỉ xác Thanh bì Uất kim. Dùng bài Sài Hồ Sơ Can tán Tiêu Dao tán Tứ Nghịch tán. HƯ CHỨNG 1 Tỳ Vị Hư Thường gặp nơi các bệnh tiêu chảy mạn tính lỵ mạn tính gan viêm mạn dạ dày tá tràng loét xơ gan. Điều trị Kiện Tỳ hòa Vị. Tỳ Vị hư hàn