Đối với văn hoá thế giới, quyển sử ký của Tư Mã Thiên chiếm một địa vị đặc biệt. Nó là công trình sử học lớn nhất của Trung quốc và là một trong những quyển sử có tiếng nhất của thế giới. Nhưng còn một điều làm chúng ta ngạc nhiên hơn là công trình khoa học lớn lao ấy đồng thời lại là một trong những tác phẩm văn học ưu tú của nhân loại. Người Trung hoa xem nó là tác phẩm lớn nhất về văn xuôi trong nền văn học cổ Trung quốc, và xem. | Sử Ký Tư Mã Thiên Lời giới thiệu Đối với văn hoá thế giới quyển sử ký của Tư Mã Thiên chiếm một địa vị đặc biệt. Nó là công trình sử học lớn nhất của Trung quốc và là một trong những quyển sử có tiếng nhất của thế giới. Nhưng còn một điều làm chúng ta ngạc nhiên hơn là công trình khoa học lớn lao ấy đồng thời lại là một trong những tác phẩm văn học ưu tú của nhân loại. Người Trung hoa xem nó là tác phẩm lớn nhất về văn xuôi trong nền văn học cổ Trung quốc và xem nó là tác phẩm cổ điển ngang hàng với thơ của Đỗ Phủ. Sử ký là cả một thế giới. Nó làm thoả mãn tất cả mọi người. Người nghiên cứu sử tìm thấy ở đấy một kho tài liệu vô giá chính xác với giá trị tổng hợp rất cao. Nhà nghiên cứu tư tưởng tìm thấy qua Sử ký một trong những nhà tư tưởng vĩ đại nhất của thời cổ đại 1 . Người bình thường tìm thấy vô số những hình tượng điển hình những câu chuyện hấp dẫn những con người đầy sức sống mãnh liệt. Họ thấy quá khứ sống lại và không phải chỉ có thế. Người nghiên cứu văn học còn tìm thấy ở đấy một tác phẩm văn học mãi mãi tươi trẻ như sự sống họ thấy ở đấy một tâm hồn một tâm sự đau xót đầy sức mạnh của thơ trữ tình một tập Ly tao không vần như lời đánh giá của Lỗ Tấn. 1. Bách khoa toàn thư xô-viết mục Sử ký. I. CON NGƯỜI Tư Mã Thiên tên tự là Tử Trường sinh năm 145 trước Công nguyên ở Long Môn hay là huyện Hàn Thành tỉnh Thiểm Tây. Tổ tiên của ông từ đời Chu đã làm Thái sử. Đến đời cha của ông là Tư Mã Đàm làm thái sử lệnh của nhà Hán. Đàm là một người học rất rộng rất thích học thuyết Lão Trang. Chức sử quan ngoài việc chép sử còn coi thiên văn làm lịch bói toán. Nghề viết văn viết sử xem sao xem lịch thì cũng gần với bọn thầy bói thầy cúng. Chúa thượng vẫn đùa bỡn nuôi như bọn con hát còn thế tục vẫn coi thường . Tuy vậy Tư Mã Đàm vẫn thấy cái nghề của mình cao quý vì ông biết nó có tác dụng to lớn đối với sự thịnh suy hưng vong của một nước. Trong các sử quan đời trước cũng có những người dám hy sinh đời mình để viết sự thật dù sự thật ấy làm vua chúa tức giận. .
