Lôi Công hỏi Hoàng Đế: “Thiên ‘Cấm phục’ có nói, phàm cái lý của việc châm là phải lấy kinh mạch làm đầu, nó có nhiệm vụ doanh cho sự vận hành của khí, nó ‘chế’ để cho khí trở thành ‘độ lượng’; bên trong, nó làm cho khí của ngũ tạng vận hành thành thứ tự, bên ngoài, nó làm cho lục phủ phân biệt nhau. Thần mong được nghe về cái đạo vận hành ấy”[1]. Hoàng Đế đáp: “Con người khi bắt đầu sinh ra là ‘tinh’ thành trước nhất[2]. Tinh thành rồi mới đến não tủy. | SÁCH LINH KHU THIÊN 10 KINH MẠCH Lôi Công hỏi Hoàng Đế Thiên Cấm phục có nói phàm cái lý của việc châm là phải lấy kinh mạch làm đầu nó có nhiệm vụ doanh cho sự vận hành của khí nó chế để cho khí trở thành độ lượng bên trong nó làm cho khí của ngũ tạng vận hành thành thứ tự bên ngoài nó làm cho lục phủ phân biệt nhau. Thần mong được nghe về cái đạo vận hành ấy 1 . Hoàng Đế đáp Con người khi bắt đầu sinh ra là tinh thành trước nhất 2 . Tinh thành rồi mới đến não tủy sinh ra 3 . Cốt đóng vai trò cân mạch đóng vai trò doanh cân đóng vai trò cương nhục đóng vai trò tường bì phu rắn chắc để lông và tóc được dài ra 4 . Cốc khí nhập vào Vị mạch đạo sẽ nhờ đó được thông huyết khí khắc vận hành 5 . Lôi công nói Thần mong được nghe về vấn đề bắt đầu sinh ra của kinh mạch 6 . Hoàng Đế đáp Kinh mạch là những con đường dựa vào đó để ta quyết được việc sống hay chết là nơi sắp xếp trăm bệnh là nơi điều hòa việc hư thực mà người thầy thuốc không thể không thông 7 . Phế mạch của thủ Thiếu âm khởi lên ở trung tiêu đi xuống dưới lạc với Đại trường quay trở lên tuần hoàn theo Vị khẩu lên trên đến hoành cách thuộc vào phế từ Phế hệ rẽ ngang xuất ra dưới hố nách lại đi xuống tuần hành theo bên trong cánh tay đi theo phía trước kinh Thiếu âm và Tâm chủ đi xuống đến giữa khuỷu tay tuần hành theo mép dưới trên xương quay của cẳng tay rồi nó nhập vào mạch thốn khẩu lên đến phần ngư của tay tuần hành đến huyệt Ngư Tế xuất ra ở đầu ngón tay cái 8 . Chi mạch của nó đi từ sau cổ tay đi thẳng ra đến đầu ngón tay trỏ ở mép trong 9 . Nếu là bệnh thuộc thị động sẽ làm cho phế bị trướng mãn ngực căng ứ lên thành suyễn ho giữa khuyết bồn bị đau nếu đau nặng thì hai tay phải bắt chéo nhau mà cảm thấy phiền loạn ta gọi đây là chứng tý quyết 10 . Nếu là bệnh thuộc sở sinh của Phế sẽ gây thành bệnh ho thượng khí suyễn hơi thở thô tâm phiền ngực bị đầy thống quyết ở mép trước phía trong từ cánh tay đến cẳng tay trong lòng bàn tay bị nhiệt 11 . Khí thịnh hữu dư thì vai và lưng bị thống bị phong hàn mồ hôi
