Hoàng Đế hỏi rằng: Tôi nghe những kẻ phương sĩ (1) hoặc lấy não tủy làm Tàng, hoặc lấy Trường, Vị làm Tàng, hoặc lấy làm Phủ. mà đều lấy làm phải cả, không biết vì sao, xin nói rõ cho nghe. [1] Kỳ Bá thưa rằng: Não, tủy, cốt, mạch, đởm, nữ tử thứ đó đều do địa khí sinh ra. Nóù đều Tàng ở Aâm, mà tương với đất, chỉ có Tàng mà không tàng, gọi nó là “kỳ hằng chi phủ” [2]. Đến như Vị, Đại trường, Tiểu trường, Tam tiêu, Bàng quang., năm cái. | SÁCH TỐ VẤN Thiên mười một NGŨ TẠNG BIỆT LUẬN Hoàng Đế hỏi rằng Tôi nghe những kẻ phương sĩ 1 hoặc lấy não tủy làm Tàng hoặc lấy Trường Vị làm Tàng hoặc lấy làm Phủ. mà đều lấy làm phải cả không biết vì sao xin nói rõ cho nghe. 1 Kỳ Bá thưa rằng Não tủy cốt mạch đởm nữ tử thứ đó đều do địa khí sinh ra. Nóù đều Tàng ở Aâm mà tương với đất chỉ có Tàng mà không tàng gọi nó là kỳ hằng chi phủ 2 . Đến như Vị Đại trường Tiểu trường Tam tiêu Bàng quang. năm cái đó đều do thiên khí sinh ra. Khí của nó tượng với trời chỉ tả mà không tàng. Nóù hấp thụ cái trọc khí của năm Tàng nên gọi là truyền hóa chi phủ nó không thể tích trữ được lâu mà phải du tả ngay 2 3 . 4 Phách môn cũng là một cơ quan sai khiến của năm Tàng thủy cốc tới nơi đó không thể chứa lâu 3 4 . Phàm gọi là năm Tàng tức là những cơ quan chứa tinh khí mà không tả nó chỉ mãn mà không thực 5 . Đến như phủ là một cơ quan truyền hóa mà không tàng cho nên chỉ thực mà không thể mãn 6 . Bởi vì thủy cốc vào miệng thời Vị thực mà Trường hư khi thức ăn đã dẫn xuống thời Trường thực mà Vị hư. Cho nên nói thực mà không mãn mãn mà không thực 7 . Hoàng Đế hỏi rằng Khi khẩu sao lại có thể làm chủ cho cả năm Tàng . 1 8 . Kỳ Bá thưa rằng Vị coi cũng như cái biển để chứa thủy cốc nó là nguồn gốc của sáu phủ 9 . Năm vị ăn vào miệng chứa ở Vị để nuôi khí của năm Tàng. Khí khẩu cũng tức là Thái âm 10 . Phàm khí vị của năm Tàng sáu Phủ đều sản xuất ra từ Vị rồi biến hiện lên khí khẩu. Cho nên ở Tàng tượng luận đã nói năm khí hút vào mũi chứa ở Tâm Phế 11 . Tâm phế có bệnh mũi cũng vì đó mà thở không thông 2 12 . Phàm trị bệnh phải xét ở bộ phận dưới như Trường Vị là cơ quan thu nạp và bài tiết thủy cốc lại phải chẩn ở khí khẩu để đoán cái khí của Tàng mới nhận xét đến ý chí và bệnh tình ra sao 13 . Nếu câu nệ vào quỉ thần không thể nói là đức tốt nếu lại ghét cả châm thạch không thể tiến tới trí xảo 1 14 . Người mắc bệnh không muốn để cho dùng đúng phương pháp để điều trị bệnh tật không khỏi dù có cố chữa cũng là vô .
