Hoàng Đế hỏi rằng: Tôi nghe đời xưa trị bệnh, làm cho di ích tinh, biến hóa khí. chỉ cần dùng phép Chúc do mà thôi. Đến đời nay trị bệnh, dùng độc dược để trị bên trong, dùng châm thạch để trị bên ngoài. Thế mà có người khỏi, có người không khỏi, là vì sao? [1] Kỳ Bá thưa rằng: Về đời vãng cổ, người ở lẫn vào khoảng cầm thú, động tác (làm mạnh) để cho khỏi hàn, Aâm cư (núp dưới bóng râm) để cho khỏi nắng. Bên trong không có gì hệ lụy, bên ngoài. | SÁCH TỐ VẤN Thiên mười ba DI TINH BIẾN KHÍ LUẬN Hoàng Đế hỏi rằng Tôi nghe đời xưa trị bệnh làm cho di ích tinh biến hóa khí. chỉ cần dùng phép Chúc do mà thôi. Đến đời nay trị bệnh dùng độc dược để trị bên trong dùng châm thạch để trị bên ngoài. Thế mà có người khỏi có người không khỏi là vì sao 1 Kỳ Bá thưa rằng Về đời vãng cổ người ở lẫn vào khoảng cầm thú động tác làm mạnh để cho khỏi hàn Aâm cư núp dưới bóng râm để cho khỏi nắng. Bên trong không có gì hệ lụy bên ngoài không có sự gì bó buộc. Đó là một thời đại điềm đạm ý chí hoàn toàn thỏa thích tà không thể lọt vào sâu. Vì thế nên không cần dùng độc dược để trị bên trong dùng châm thạch để trị bên ngoài. Mà chỉ dùng Chúc do cũng có thể khỏi 2 . Đến đời nay thời khác hẳn. Sự ưu hoạn làm rầy bên trong việc nhọc nhằn làm lụy bên ngoài đã trái với khí của bốn mùa lại ngược cả sự thích nghi của hàn thử rét nóng . Gió độc thổi tới luôn hư tà quanh sớm trong vào sâu tới Phủ Tàng cốt tủy bên ngoài làm thương đến không khiếu bì phu. Vì thế nên bệnh nhẹ hóa nặng bệnh nặng thời chết dù cho Chúc do cũng không công hiệu 3 . Hoàng Đế khen phải rồi lại hỏi rằng Tôi muốn khi trị bệnh biết rõ được sống chết phân biệt được hiềm nghi tìm tới điều cốt yếu không hề thiếu sót. Làm thế nào được như vậy 4 Kỳ Bá thưa rằng Xem sắc chẩn mạch là một điều kiện rất cần thiết. Phải hợp với năm hành là Kim Mộc Thủy Hỏa Thổ và thời tiết của bốn mùa gió của 8 có thể do sắc và mạch để xét đoán 5 . Về đời Trung cổ đối với việc trị bệnh đợi bệnh đến rồi mới trị. Dùng thang dịch thuốc nước điều trị trong 10 ngày để trừ khử các chứng bệnh thuộc về tám gió năm tý 1 6 . Nếu qua mười ngày mà vẫn không khỏi sẽ phải dùng các cành của loài thảo tô thảo cai cành và rễ cả gốc lẫn ngọn để điều trị. Tiêu bản đã được ta sẽ tiêu tán 7 . Đến đời gần đây thời không được thế nữa. Không biết nhận khí hậu của bốn mùa không hiểu lẽ âm dương không biết đường thuận nghịch. Khi bệnh đã thành rồi mới dùng vi châm để trị bên ngoài dùng thang dịch để .
