Hoàng Đế hỏi rằng: Mạch mùa Xuân như huyền. Thế nào gọi là huyền? [1] Kỳ Bá thưa rằng: Mạch mùa Xuân tức là Can mạch, thuộc Đông phương mộc, muôn vật bắt đầu sinh ra từ đó, cho nên mạch khí hiện ra nhuyễn, nhược, khinh, hư mà hoạt, ngay thẳng mà dài, nên gọi là Huyền. Nếu mạch tượng trái thế, sẽ mắc bệnh [2]. Hoàng Đế hỏi: Thế nào là trái? [3] Kỳ Bá thưa rằng: Mạch khí lúc lại thực mà cường, là thái quá, bệnh sẽ phát ở bên ngoài, mạch khí lúc lại. | SÁCH TÓ VẤN Thiên mười chín NGỌC CƠ CHÂN TÀNG LUẬN Hoàng Đế hỏi rằng Mạch mùa Xuân như huyền. Thế nào gọi là huyền 1 Kỳ Bá thưa rằng Mạch mùa Xuân tức là Can mạch thuộc Đông phương mộc muôn vật bắt đầu sinh ra từ đó cho nên mạch khí hiện ra nhuyễn nhược khinh hư mà hoạt ngay thẳng mà dài nên gọi là Huyền. Nếu mạch tượng trái thế sẽ mắc bệnh 2 . Hoàng Đế hỏi Thế nào là trái 3 Kỳ Bá thưa rằng Mạch khí lúc lại thực mà cường là thái quá bệnh sẽ phát ở bên ngoài mạch khí lúc lại không thực mà vì là bất cập bệnh sẽ phát ở bên trong 4 Hoàng Đế hỏi Mạch mùa Xuân thái quá và bất cập phát ra chứng hậu thế nào 5 Kỳ Bá thưarằng Thái quá thời khiến người hay quên choáng váng chóng mặt và đau ở đầu. Nếu là bất cập thời đau ở hung xuất sang lưng xuống cả hai bên sườn tức đầy khó chịu 6 . Hoàng Đế hỏi Mạch mùa Hạ như Câu. Thế nào gọi là Câu 7 Kỳ Bá thưa rằng Mạch mùa Hạ tức là mạch của Tâm thuộc Nam phương Hỏa muôn vật nhờ đó để thịnh trưởng. Cho nên mạch khílúc lại thịnh lúc đi suy nên mới gọi là Câu. Nếu mạch tượng trái thế sẽ mắc bệnh 8 Hoàng Đế hỏi Thế nào là trái 9 Kỳ Bá thưa rằng Mạch khí lúc lại thịnh lúc đi cũng thịnh là thái quá bệnh sẽ phát ở bên ngoài mạch khí lúc lại không thịnh lúc đi lại thịnh là bất cập bệnh sẽ phát ở bên trong 10 . Hoàng Đế hỏi Mạch mùa Hạ thái quá và bất cập phát ra chứng hậu thế nào 11 Kỳ Bá thưa rằng Thái quá thời khiến người mình nóùng và đau ở ngoài da hoặc sinh chứng lỏ lói bất cập thời khiến người Tâm phiền ở bộ phận trên thời phát chứng ho và nhổ ở bộ phận dưới thời phát chứng khí tiết 12 Hoàng Đế hỏi Mạch mùa Thu như phù. Thế nào gọi là phù 13 Kỳ Bá thưa rằng Mạch mùa Thu tức là mạch của Phế thuộc Tây phương Kim muôn vật nhờ đó tới thời kỳ thâu thành . Cho nên mạch khí lúc lại khinh hư mà phù lúc lại thời cấp lúc đi thời tán nên gọi là Phù. Nếu mạch tượng trái thế sẽ mắc bệnh 14
