Dưới ảnh hưởng của sự đa nguyên Hậu Hiện đại, các nhà lý thuyết gần đây cố gắng mở rộng kiến trúc ra những diễn dịch mới đa dạng hơn. Những lý thuyết ngôn ngữ (linguistic) thịnh hành trong giữa thập niên 1990 cố gắng nhìn nhận các thành tố kiến trúc nhưng một ngôn ngữ độc lập, đóng góp và sự phát triển của Lý luận Phê bình (Critical Theory). | Những ngôi đền Doric có phong cách nhẹ nhàng hơn và có sự hài hòa hơn có thể thấy ở Péloponnèse nơi tầng lớp bình dân đóng vai trò quan trọng trong đời sống xã hội. Nhìn chung từ nửa sau thế kỷ VI tr. CN khi cần vẻ đẹp nam tính cho đền đài người Hy Lạp lại dùng thức Doric. Lúc bấy giờ tỷ lệ đường kính cột trên chiều cao cột là 1 5 đến 1 6. Loại thức cột quan trọng thứ hai là thức Ionic mảnh dẻ và giàu tính trang trí hơn nó mang dáng dấp thanh thoát và kiêu hãnh của nữ tính. Quê hương của thức loni là Ionia thuộc địa của Hy Lạp loại cột này về sau cũng rất phát triển ở Égéc. Ảnh hưởng của Trung Cận Đông làm cho người Hy Lạp dì cư và người Hy Lạp chính gốc cảm thấy thức cột phải có đầu cột và phải có bệ cột. Nếu ở vùng Ephes Samos vùng Đông Hy Lạp có những ngôi đền Ionic rất lớn thì vào thế kỷ V tr. CN ở Athènes thức cột Ionic đã được dùng như một đối cực với thức cột Doric và hình thức thức cột Ionic ờ đây rất thích hợp với các đền đài quy mồ nhỏ và vừa. Trong khi cột Doric chỉ có 20 gờ sống đứng cột Ionic có tới 24 gờ sôhg đứng tỷ lệ đường kính cột trên chiều cao cột là 1 9. Thức CỘI Doric Thức cột onic 66 Thức cột Ionic có thêm đế cột ba se ở phía dưới và đầu cột có hình đệm nhỏ coussinet phía trên có những hình xoắn ốc loe ra rồi cuộn vào trong rất lịch lãm. Các dầm ngang architrase của cột Ionic được pha mảnh ra làm ba dải bởi những phân vị nhẹ theo chiều ngang. Còn băng ngang trang trí frise là một tấm phù điêu liên tục mà không bị cắt đoạn thành các metope và các triglyphe như trong cột Doric. Trước khi đến phần trên cùng là diềm mái hình tam giác fvonton ở thức Ionic còn có một thanh mỏng hơi đưa ra khỏi mặt đứng có trang trí khấc ren còn gọi là denlicules . Chúng ta thấy các ngôi đền Ionic quy mô lớn đều được xây dựng ở Ephes và ở Samos Tiểu Á Tế Á mặt bằng có kích thước lớn chiều dài đền trên 100 mét nhiều cao cột cao tới 18 mét còn các ngôi đền Ionic tiêu biểu khác có thể kể ra là - Đền thờ trên đồi Ilissus Athènes nãm 450 tr. CN . - Đền thờ Apollo Epicure
