Chàng nho sĩ ấy, nhà tuy nghèo nhưng rất chăm học. Ban ngày chàng vào rừng hái củi đem bán để lấy tiền mua gạo và mua dầu đèn. Ban đêm chàng cặm cụi đọc sách cho đến lúc gà hàng xóm gáy lần thứ hai mới đi ngủ. Nhà cửa chàng chỉ là một túp lều con, tài sản chỉ có một con dao quắm và một chồng sách. Làm bạn với chàng chỉ có một con cóc tía, những buổi chàng học khuya con cóc nhảy ra quanh quẩn ở dưới chân chàng, đớp gọn những con. | Truyện cổ Tày - Nùng CHÀNG NHO SĨ VÀ CÓC THẦN Chàng nho sĩ ấy nhà tuy nghèo nhưng rất chăm học. Ban ngày chàng vào rừng hái củi đem bán để lấy tiền mua gạo và mua dầu đèn. Ban đêm chàng cặm cụi đọc sách cho đến lúc gà hàng xóm gáy lần thứ hai mới đi ngủ. Nhà cửa chàng chỉ là một túp lều con tài sản chỉ có một con dao quắm và một chồng sách. Làm bạn với chàng chỉ có một con cóc tía những buổi chàng học khuya con cóc nhảy ra quanh quẩn ở dưới chân chàng đớp gọn những con muỗi bay vo ve. Thấy cóc quấn quít bên mình chàng nho sĩ rất mến cóc mỗi bữa ăn chàng không bao giờ quên dành cho cóc một miếng cơm. Những lúc lên rừng hái củi chàng thường bắt cào cào châu chấu hay con bọ ngựa đem về cho cóc ăn thêm. Cóc được chăm nom nên ngày càng lớn. Chàng nho sĩ rất sáng dạ trong sáu năm dùi mài đèn sách chàng học thuộc gần hết mười lăm pho sách quí của các bậc thánh hiền. Thấy chàng học giỏi người làng thầm mong cho chàng sau này sẽ đỗ trạng nguyên. Năm ấy nhà vua mở khoa thi chọn trạng sĩ tử khắp các phương trời đều tấp nập về kinh dự thi. Thấy chàng nho sĩ vào kinh cóc tía xin được đi theo. Sáng hôm sau chàng cùng cóc tía lên đường. Ông chủ đi đến đâu cóc tía nhảy bước một đi theo kịp đến đó. Đi mãi đi mãi một ngày kia hai thầy trò cóc đến một cái lều bỏ không ở ven rừng vắng vẻ. Chàng nho sĩ thấy trong lều có một người chết bên cạnh có một gói sách và một bọc quần áo. Chàng đoán chắc người này cũng là một sĩ tử lên kinh dự thi sờ vào người thấy mạch còn đập nhè nhẹ chàng nho sĩ cố loay hoay tìm cách cứu chữa. Thấy chàng có nhiệt tâm cóc liền ghé tai nói nhỏ - Ông ơi Con xem bộ nó là người không có thủy chung gì cả hạng này nếu không phải là gian phi thì cũng là kẻ bội bạc cứu nó làm gì Chàng nho sĩ nhìn cóc rồi nghiêm nghị nói - Gặp kẻ hoạn nạn mà không cứu chữa không phải là người quân tử dù có khó nhọc bằng mười ta cũng không thể bỏ được. Nếu nó chưa đến ngày tận số mà được sống lại thì ta lại có thêm một người bạn đường càng hay chứ sao. Thấy chàng nói vậy cóc tía bèn bảo
