Ngày xưa, có một chàng thanh niên mồ côi cha mẹ từ tấm bé, được người làng nuôi cho lớn khôn. Người ta quen gọi chàng là Mồ côi. Mồ côi càng lớn càng làm khỏe, không có ruộng vườn, ngày ngày chàng đem sức đổi lấy hai bữa ăn. Thấy chàng cần cù và có lòng tốt, các bậc già cả, các cô con gái và các em bé đều quý mến. Những ngày mưa to gió lớn, chàng không đi làm được thì các cô con gái rủ nhau đem gạo nhà sang giúp. Thấy vậy một. | Truyện cổ Tày - Nùng MẤT TAI MẤT TÓC Ngày xưa có một chàng thanh niên mồ côi cha mẹ từ tấm bé được người làng nuôi cho lớn khôn. Người ta quen gọi chàng là Mồ côi. Mồ côi càng lớn càng làm khỏe không có ruộng vườn ngày ngày chàng đem sức đổi lấy hai bữa ăn. Thấy chàng cần cù và có lòng tốt các bậc già cả các cô con gái và các em bé đều quý mến. Những ngày mưa to gió lớn chàng không đi làm được thì các cô con gái rủ nhau đem gạo nhà sang giúp. Thấy vậy một vài chàng trai trẻ trong làng đem lòng ghen ghét họ tìm cách hãm hại Mồ côi. Một hôm Mồ côi bị bốn trai làng xúm lại đánh đến sứt mặt mẻ trán giữa lúc chàng đang cùng một cô gái làng đi làm đồng về. Chàng bị đau dừ cả người nằm mấy ngày chưa lại sức. Thấy bọn con trai ghét mình chàng bèn chạy sang làng bên cạnh làm thuê gánh mướn nuôi thân. Nhưng đến ở làng này chưa được bao lâu chàng lại bị bọn trai làng rủ nhau gây chuyện và đánh đập. Mồ côi lại phải bỏ làng này ra đi một lần nữa. lần này chàng định đi kiếm ăn ở một nơi rất xa. Chàng đi ba ngày liền đến một làng nhỏ ở ven rừng hẻo lánh. Chàng vào một nhà phú ông xin ở làm thuê. Phú ông thấy Mồ côi mạnh khỏe nhanh nhẹn liền nhận lời giao cho chàng công việc hái trám. Nhưng khi nhìn rừng trám rộng mênh mông cây nào cũng to bằng hai ba người ôm và cao thẳng vút lên trời. Mồ côi lắc đầu lè lưỡi. Phú ông ngon ngọt dỗ dành và hứa trả công cao trèo xong rừng trám lão sẽ trả cho 500 lạng bạc. Lão còn bày cách bắc thang tre để trèo. Công việc leo trèo thật là vô cùng vất vả và nguy hiểm nhưng vì thấy là phú ông đối đãi có vẻ tốt nên Mồ côi không tiếc sức. Từ đó ngày nào chàng cũng trèo thang lên ngọn cây trám cầm sào vụt rụng từng chùm trám chín xuống đất để phú ông cùng vợ và con cái thả sức thu lượm đưa ra chợ bán. Một tháng rưỡi trôi qua với cây sào và cái thang. Mồ côi leo hết cây trám này đến cây trám khác. Phú ông cũng thu về hết món bạc này đến món bạc kia. Hôm ấy Mồ côi trèo đến cây trám thứ hai trăm cũng là cây cuối cùng. Thấy sắp phải tính công trả cho Mồ côi .
