Có lẽ vào khoảng Khổng Tử mất (năm 479 tr. tây lịch) thì Mặc Tử, triết gia cách mạng đầu tiên của Trung Quốc, ra đời. Sử không chép Mặc Tử có theo học Khổng giáo không, nhưng ông sinh ở Lỗ thì chắc chịu ảnh hưởng của Khổng. Ông làm quan ở Tống lâu năm, chắc cũng chịu ảnh hưởng của Tống nữa. Nước Tống thời đó đã có thuyết kiêm ái và phi công (phản đối chiến tranh), và hình như Tống Tương Công là người theo thuyết đó (coi Phùng Hữu Lan – Sách đã dẫn,. | Vài nét sơ lược về sự Phát triển của Triết học Trung Hoa BÌNH MINH XUẤT HIỆN MẶC TỬ Có lẽ vào khoảng Khổng Tử mất năm 479 tr. tây lịch thì Mặc Tử triết gia cách mạng đầu tiên của Trung Quốc ra đời. Sử không chép Mặc Tử có theo học Khổng giáo không nhưng ông sinh ở Lỗ thì chắc chịu ảnh hưởng của Khổng. Ông làm quan ở Tống lâu năm chắc cũng chịu ảnh hưởng của Tống nữa. Nước Tống thời đó đã có thuyết kiêm ái và phi công phản đối chiến tranh và hình như Tống Tương Công là người theo thuyết đó coi Phùng Hữu Lan - Sách đã dẫn thiên I chương V . Trang Tử phê bình Mặc Tử Cái sáng suốt của Mặc người ta có thể theo được cái ngu của ông thì không ai theo được cũng là nhận Mặc Tử chịu ảnh hưởng nhiều của Tống. Vì người Tống bị người các nước khác chê là ngu như Mạnh Tử bảo nước Tống có kẻ thấy mạ chậm cao mà nhớm nó lên Hàn Phi Tử thì kể rằng nước Tống có kẻ ôm cây mà chờ thỏ. Ông con nhà bình dân không có cảm tình với bọn quí tộc và không tán thành chế độ quí tộc của nhà Chu rất có nhiệt tâm có tài biện luận cực đoan cứu thế không thủ cựu ôn hoà như Khổng Tử. Nhiều triết gia thời sau bài xích thuyết của ông nhưng đều phải nhận rằng ông hết lòng với xã hội mòn trán lỏng gót lo cho thiên hạ Mạnh Tử thực là một người tốt ở gầm trời muốn tìm cũng không thấy được Trang tử . Đời Tiên Tần mà cả những đời sau nữa quả không có được người thứ hai như ông. Về vũ trụ quan ông không phát minh được gì ông rất tin Trời tin quỷ thần có lẽ cũng do ảnh hưởng của Tống với ông Trời là đấng chúa tể quản lãnh mọi việc trên thế gian ai thuận ý Trời thì được thưởng trái ý Trời thì bị phạt mà muốn thuận ý Trời thì phải yêu khắp mọi người vì Trời muốn cho loài người được sung sướng. Quỷ thần theo Mặc Tử cũng sáng suốt và có lòng nhân nên người phải thờ Trời và thờ cả quỷ thần nữa. Ông muốn dựng một tôn giáo trên tín ngưỡng đó nhưng không đặt ra những lễ nghi như các tôn giáo khác Ki-tô giáo Hồi giáo chẳng hạn . Không rõ ông cùng môn đệ có tụng kinh không chỉ biết chắc rằng ông không hề khấn vái để cầu
