Bài 13: Dược liệu có tác dụng kích thích tiêu hóa, chữa tiêu chảy. Sách dùng đào tạo dược sỹ trung học của Bộ y tế vụ khoa học và đào tạo. Chủ biên: DS. Nguyễn Huy Công. học tập mở mang kiến thức. | Bài 13 DƯỢC LIỆU CÓ TÁC DỤNG KÍCH THÍCH TIÊŨ HOÁ CHỮA TIÊU CHẢY MỤC TIÊU 1. Nêu được đặc điểm thực vật bộ phận dùng thành phần hóa học công dụng cách dùng liều lượng những dược liệu có tác dụng kích thích tiêu hóa chữa tiêu chảy. 2. Vận dụng được những kiến thức đã học trong hoạt động nghề nghiệp. NỘI DUNG CÂY TÔ MỘC Tên khác Cây gỗ vang- Cây vang nhuộm Tên khoa học Caesalpinia sappan L. Họ Đậu Fabaceae 1. Mô tả phân bố Tô mộc thuộc loại cây gỗ to có thể cao tới 14 m thân và cành có gai gỗ màu đỏ nâu. Lá mọc cách kép 2 lần lông chim chẵn có tới 12 - 14 đôi lá chét phiến lá chét nhỏ gần như hình thang. Hoa mọc thành chùm ỏ đầu cành màu vàng hình cánh bướm. Quả loại đậu dẹt vỏ cứng có sừng nhọn ở đầu qua trong chứa 3 - 4 hạt màu nâu. Cây mọc hoang và được trồng nhiều ở các tỉnh miền núi như Hòa Bình Sơn La Lạng Sơn Quảng Ninh Thanh Hóa Nghệ An. Các nước ấn Độ Malaysia cũng có Tô mộc. 138 2. Bộ phận dùng thu hái Bộ phận dùng làm thuốc của cây Tô mộc là gỗ thân và cành. Thu hoạch quanh năm ở những cây trên 10 năm. Chặt cây róc đẽo hết lớp vỏ ngoài và phần lớn gỗ giác lấy phần lõi cưa thành khúc ngắn khoảng 25cm chẻ nhỏ phơi khô độ ẩm không quá 11 . Tô mộc đã được ghi trong Dược điển Việt Nam 2002 . 3. Thành phần hoá học Thành phần hóa học chính của Tô mộc là tanin chất màu và một ít tinh dầu. 4. Công dụng cách dùng Tô mộc có tác dụng sát khuẩn tiêu viêm lưu thông khí huyết. Dùng chữa các chứng bệnh tiêu chảy lỵ trực khuẩn nhiễm khuẩn đường ruột phụ nữ bế kinh sản hậu chấn thương ứ huyết bụng trưóng đau. Cách dùng Uống 3 - 9g ngày dạng thuốc sắc hoàn tán hay cao lỏng. Hiện nay trên thị trường đã có viên tô mộc được chế từ cao khô dùng chữa tiêu chảy lỵ trực khuẩn rất tốt. QUẾ VỞ THÂN HOẶC vỏ CÀNH Cortex Cinnamomi 1. Nguồn gốc đặc điểm Là vỏ thân hoặc vỏ cành đã chế biến khô của cây Quế Cinnamomum cassia Presl. hoặc một số loài Quế khác Cinnamomum sp. họ Long não Lauraceae . Đó là những mảnh vỏ dày lmm trở lên dài 50cm thường cuộn tròn thành ống. Mặt ngoài màu nâu đến .
