Bộ môn Vật lý Khoa Khoa học cơ bản Trường Đại học Giao thông Vận tải Tóm tắt: Đối với hầu hết các loại vật liệu, quá trình khuếch tán luôn xảy ra, sự khuếch tán xảy ra mạnh hay yếu chủ yếu phụ thuộc vào nồng độ cân bằng vacancy trong hệ. Trong công trình này, chúng tôi trình bày cách xác định nồng độ cân bằng vacancy của hợp kim thay thế A - B khi có nguyên tử loại C điền kẽ ở các nhiệt độ khác nhau. Các nghiên cứu được áp dụng tính số và. | NỒNG ĐỘ CÂN BẰNG VACANCY TRONG HỢP KIM THAY THẾ A - B KHI CÓ NGUYÊN TỬ C ĐIỀN KẼ TS. NGUYỄN THỊ HÒA Bộ môn Vật lý Khoa Khoa học cơ bản Trường Đại học Giao thông Vận tải Tóm tắt Đối với hầu hết các loại vật liệu quá trình khuếch tán luôn xảy ra sự khuếch tán xảy ra mạnh hay yếu chủ yếu phụ thuộc vào nồng độ cân bằng vacancy trong hệ. Trong công trình này chúng tôi trình bày cách xác định nồng độ cân bằng vacancy của hợp kim thay thế A - B khi có nguyên tử loại C điền kẽ ở các nhiệt độ khác nhau. Các nghiên cứu được áp dụng tính số và thảo luận với một số hợp kim cho thấy có sự phù hợp khá tốt với các kết quả nghiên cứu lý thuyết của các tác giả khác. Summary We present calculations of the equilibrium vacancy concentration in binary alloys with interstitial atoms. The obtained results are applied to the Ag-Au Ag-Au-Cr Ag-Au-Ni . and compared with calculations of other theory. We will discuss the temperature dependence of the equilibrium vacancy concentration in these alloys. CB-CNTT I. MỞ ĐẦU Nút khuyết mạng vacancy trong hợp kim đôi đã được nghiên cứu từ lâu. Tuy nhiên cho đến nay những kết quả nghiên cứu về vấn đề này vẫn chưa hoàn thiện nhất là về mặt lý thuyết. Do đó việc nghiên cứu về lý thuyết vacancy trong các vật liệu nói chung và trong hợp kim đôi nói riêng khi kể đến đóng góp của hiệu ứng phi điều hoà trong dao động mạng đặc biệt ở vùng nhiệt độ cao là một vấn đề có tính thời sự trong lĩnh vực vật lý chất rắn. Đặc biệt hiện nay do nhu cầu phát triển của công nghệ vật liệu việc nghiên cứu đó càng trở nên có ý nghĩa cấp thiết. Hiểu biết đúng đắn và sâu sắc về lý thuyết vacancy là nền tảng cho việc nghiên cứu về quá trình khuếch tán trong các loại vật liệu. Lý thuyết vacancy giúp ta lý giải rõ cơ chế của hiện tượng khuếch tán. Quá trình khuếch tán trong vật liệu xảy ra mạnh hay yếu nhanh hay chậm phụ thuộc chủ yếu vào nồng độ cân bằng vacancy trong hệ và độ linh động của chúng. Trong những năm của thập kỉ 80 lý thuyết vacancy phát triển khá mạnh trong hợp kim
